1. عنوان لایحه: اولین چیزی که به چشم میاد!

عنوان لایحه باید کاملاً مشخص کنه که این لایحه چیه و مربوط به چه موضوعیه. مثلاً:

• «لایحه تجدیدنظرخواهی دادستان به رای صادره از شعبه …»
• «پیشنهاد دادستان برای اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری به ریاست محترم قوه قضائیه»

این عنوان، مثل ویترین مغازه ست؛ باید دقیق و جذب کننده باشه تا طرف مقابل بدونه با چی طرفه.

2. مشخصات پرونده: شناسنامه پرونده!

بدون این مشخصات، لایحه شما بی ارزشه. باید کاملاً دقیق و بدون غلط باشه:

• شماره پرونده کلاسه: هر پرونده یه شماره کلاسه داره که باید اینجا درج بشه.
• شماره دادنامه و تاریخ صدور: شماره و تاریخ دقیق رأیی که بهش اعتراض می کنید، از نون شب واجب تره!
• شعبه صادرکننده رای: کدوم شعبه دادگاه اون رأی رو داده؟

3. مشخصات طرفین: کیا توی پرونده هستن؟

اینجا باید مشخصات متهم، شاکی (اگه وجود داشته باشه) و البته مشخصات دادستان (یعنی خود شما) یا مدعی العموم رو بنویسید.

4. موضوع اعتراض: چی می خواید بگید؟

اینجا باید موضوع اصلی اعتراض رو به صورت خلاصه بیان کنید. مثلاً:

• «اعتراض به حکم تبرئه متهم در پرونده سرقت»
• «تقاضای اعمال ماده 477 به دلیل خلاف بین شرع بودن رأی صادره»

5. شرح و جهات اعتراض: قلب تپنده لایحه! (اینجا باید خودی نشون بدید)

این بخش، مهم ترین و مفصل ترین قسمت لایحه شماست. اینجا باید تمام دلایل و استدلال های حقوقی، شرعی و منطقی خودتون رو برای اعتراض به رأی بیان کنید. یادتون باشه، اینجا جای داستان سرایی نیست، جای استدلال قویه.

• بیان دقیق بخش های مورد اعتراض از رأی: دقیقاً کدوم قسمت رأی مشکل داره؟ تبصره فلان، بند بهمان یا کل حکم؟
• تشریح دلایل حقوقی، شرعی و منطقی اعتراض: چرا فکر می کنید این رأی اشتباهه؟ اینجا باید دلایل قوی و منطقی بیارید.
• استناد به مواد قانونی، آیین نامه ها، اصول حقوقی و رویه های قضایی: فقط گفتن اینکه رأی اشتباهه کافی نیست. باید نشون بدید که طبق کدوم ماده قانونی، کدوم آیین نامه یا کدوم اصل حقوقی، این رأی درست نیست. اگه رأی وحدت رویه یا نظریه مشورتی از دیوان عالی کشور وجود داره، حتماً بیارید.
• ارائه مدارک و مستندات جدید (در صورت لزوم): اگه مدارک یا شواهد جدیدی دارید که قبلاً به دادگاه ارائه نشده، اینجا موقع ارائه اوناست.
• تحلیل عواقب حقوقی رأی صادره و لزوم نقض یا اصلاح آن: بگید که اگه این رأی با همین شکل اجرا بشه، چه عواقب بدی برای جامعه یا برای اجرای عدالت داره و چرا باید نقض یا اصلاح بشه.

6. درخواست از مرجع رسیدگی کننده: تهش چی می خواید؟

در آخر لایحه، باید به صورت شفاف و روشن از مرجع رسیدگی کننده بخواهید که چه تصمیمی بگیره. مثلاً:

• «نقض رأی صادره و رسیدگی مجدد به پرونده»
• «ارجاع پرونده به ریاست محترم قوه قضائیه جهت اعمال ماده 477»

7. نام و سمت دادستان/امضای دادستان: مهر تأیید شما!

این بخش پایانی، اعتبار لایحه شماست. نام و نام خانوادگی، سمت (مثلاً دادستان عمومی و انقلاب شهرستان …) و امضای شما باید در اینجا باشه.

نکات کلیدی در نگارش لایحه اعتراض دادستان:

• وضوح و ایجاز: متن باید روان و قابل فهم باشه. از کلمات قلمبه سلمبه و جملات پیچیده پرهیز کنید. همونقدر که لازمه بنویسید، نه بیشتر.
• استدلال محکم: هر ادعایی که می کنید، باید پشتش استدلال قوی و مستند حقوقی باشه.
• احترام به مرجع قضایی: با وجود اینکه دارید اعتراض می کنید، اما باید لحن شما محترمانه و حرفه ای باشه. از عبارات توهین آمیز یا نامناسب پرهیز کنید.

یادتون باشه، یک لایحه خوب و قوی، میتونه سرنوشت یک پرونده رو عوض کنه و عدالت رو به مسیر درستش برگردونه. پس برای نوشتنش حسابی وقت بذارید و دقت کنید.

نمونه عملی لایحه/پیشنهاد اعتراض دادستان: از تئوری تا عمل!

حالا که با تمام بخش ها و ریزه کاری های نگارش یک لایحه اعتراض آشنا شدید، وقتشه که دو تا نمونه عملی رو با هم مرور کنیم. این نمونه ها به شما کمک می کنن تا یک دید بهتر و کاربردی از ساختار و محتوای این نوع لایحه ها پیدا کنید و بدونید چطور باید فکر کنید و بنویسید.

نمونه 1: لایحه تجدیدنظرخواهی دادستان به رای بدوی (مثلاً در پرونده کیفری با حکم تبرئه)

فرض کنید یک متهم به جرم کلاهبرداری در دادگاه بدوی تبرئه شده، در حالی که دادستان معتقده دلایل کافی برای محکومیت وجود داشته. در این حالت، دادستان می تونه لایحه تجدیدنظرخواهی رو به این شکل تنظیم کنه:

به نام خداوند عدل گستر

عنوان لایحه: لایحه تجدیدنظرخواهی دادستان عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان] به رای صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه کیفری دو شهرستان [نام شهرستان]

تاریخ: [تاریخ تنظیم لایحه]

ریاست محترم دادگاه تجدیدنظر استان [نام استان]

با عرض سلام و احترام؛

اینجانب [نام و نام خانوادگی دادستان]، دادستان عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]، در راستای وظایف قانونی خود و به عنوان مدعی العموم، به موجب این لایحه، اعتراض و تجدیدنظرخواهی خود را نسبت به دادنامه شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه کیفری دو شهرستان [نام شهرستان] در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] که منجر به تبرئه آقای/خانم [نام متهم] فرزند [نام پدر متهم] به اتهام کلاهبرداری گردیده است، حضور محترمتان اعلام می نمایم.

مشخصات پرونده و طرفین:

  
شماره پرونده کلاسه: [مثال: 9801234567890]
  
شماره دادنامه مورد اعتراض: [مثال: 9801234567891234]
  
تاریخ صدور دادنامه: [مثال: 1402/05/10]
  
شعبه صادرکننده رأی: شعبه [شماره شعبه] دادگاه کیفری دو شهرستان [نام شهرستان]
  
متهم/تجدیدنظرخوانده: آقای/خانم [نام متهم] فرزند [نام پدر متهم]، به نشانی [آدرس متهم]
  
شاکی (در صورت وجود): آقای/خانم [نام شاکی] فرزند [نام پدر شاکی]، به نشانی [آدرس شاکی]


موضوع اعتراض:
تجدیدنظرخواهی نسبت به حکم تبرئه متهم (آقای/خانم [نام متهم]) از اتهام کلاهبرداری.

شرح و جهات اعتراض:
احتراماً به استحضار می رساند:
1.  خلاصه جریان پرونده: متهم موصوف در تاریخ [تاریخ وقوع جرم] با فریب شاکی (آقای/خانم [نام شاکی]) و با استفاده از [شرح مختصر شیوه فریب]، مبلغ [مبلغ کلاهبرداری شده] ریال از وی تحصیل نموده است. با شکایت شاکی و بررسی های صورت گرفته توسط این دادسرا، قرار مجرمیت و متعاقباً کیفرخواست به شماره [شماره کیفرخواست] علیه نامبرده صادر و پرونده جهت رسیدگی به شعبه [شماره شعبه] دادگاه کیفری دو شهرستان [نام شهرستان] ارجاع گردیده است.
2.  دلایل و مستندات دادسرا و نقض رأی بدوی: دادگاه محترم بدوی، متهم را به دلیل [استدلال دادگاه برای تبرئه]، تبرئه نموده است. این در حالی است که:
    

      
الف) عدم توجه به اقرار ضمنی/صریح متهم: متهم در تحقیقات مقدماتی و در چندین مرحله به [اشاره به اقرار یا تناقض در دفاعیات] اقرار نموده است که این اقاریر در کنار سایر ادله، جای تردید باقی نمی گذارد.
      
ب) دلایل کتبی و شهادت شهود: مدارک ارائه شده توسط شاکی از قبیل [اشاره به چک، سند، پیامک، ایمیل، فیش بانکی و ...] و همچنین شهادت شهود (آقایان/خانم ها [نام شهود] که در جلسات تحقیق از شهادت خود بر [موضوع شهادت] دفاع نموده اند)، به وضوح نشان دهنده ارکان تشکیل دهنده جرم کلاهبرداری است.
      
ج) خلاف واقع بودن استدلال دادگاه: دادگاه محترم علت تبرئه را [ذکر دلیل تبرئه توسط دادگاه] اعلام داشته است. حال آنکه، مطابق [ماده قانونی/رویه های قضایی/اصول حقوقی]، [توضیح چرا استدلال دادگاه خلاف واقع است].
      
د) نقض مواد قانونی: رأی صادره مغایر صریح با مواد [ذکر مواد قانونی مربوط به جرم کلاهبرداری] قانون مجازات اسلامی و اصول حاکم بر دادرسی کیفری از جمله [اشاره به اصول مربوطه] می باشد.
    
3.  عواقب حقوقی رأی صادره: صدور حکم تبرئه در شرایطی که ادله کافی برای انتساب جرم موجود است، نه تنها باعث تضییع حقوق شاکی و اعاده نشدن مال مسروقه/کلاهبرداری شده می گردد، بلکه سبب جری شدن مجرمان مشابه و عدم اعتماد عمومی به سیستم قضایی خواهد شد.

درخواست از مرجع رسیدگی کننده:
لذا با عنایت به جمیع مراتب معروضه و مستنداً به ماده 433 قانون آیین دادرسی کیفری، از محضر عالی درخواست رسیدگی مجدد و نقض دادنامه معترض عنه و صدور حکم مقتضی مبنی بر محکومیت متهم به اتهام کلاهبرداری و تعیین مجازات قانونی متناسب را استدعا دارم.

با تقدیم احترام
[نام و نام خانوادگی دادستان]
دادستان عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]
امضا

نمونه 2: پیشنهاد دادستان برای اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری به ریاست قوه قضائیه (گزارش)

این نمونه، در واقع یک گزارش پیشنهادی از سوی دادستان به رئیس قوه قضائیه است تا رأیی که قطعی شده و به نظر دادستان خلاف بین شرع یا قانون است، دوباره بررسی شود.

به نام خداوند بخشنده و مهربان

عنوان: پیشنهاد اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه قطعی]

تاریخ: [تاریخ تنظیم گزارش]

ریاست محترم قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران

با عرض سلام و تحیات؛

احتراماً اینجانب [نام و نام خانوادگی دادستان]، دادستان عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان/استان]، ضمن تقدیم این گزارش، به استحضار می رساند که دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه قطعی] مورخ [تاریخ دادنامه قطعی] صادره از [نام مرجع صادرکننده رأی قطعی، مثلاً شعبه تجدیدنظر استان یا دیوان عالی کشور] در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] که منجر به [نتیجه رأی، مثلاً محکومیت/تبرئه/تخفیف مجازات] آقای/خانم [نام متهم/محکوم علیه] گردیده است، دارای ایراد «خلاف بین شرع» / «خلاف بین قانون» بوده و لذا اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری در مورد آن پیشنهاد می گردد.

مشخصات پرونده و طرفین:

  
شماره پرونده کلاسه: [مثال: 9701234567890]
  
شماره دادنامه قطعی مورد پیشنهاد: [مثال: 9701234567891234]
  
تاریخ صدور دادنامه قطعی: [مثال: 1401/08/20]
  
مرجع صادرکننده رأی قطعی: [مثال: شعبه 2 دادگاه تجدیدنظر استان تهران]
  
محکوم علیه/مخاطب رأی: آقای/خانم [نام و نام خانوادگی] فرزند [نام پدر]، به اتهام [جرم مربوطه]


موضوع پیشنهاد:
اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص دادنامه قطعی فوق الذکر به دلیل «خلاف بین شرع» / «خلاف بین قانون» بودن.

شرح تفصیلی و جهات خلاف بین شرع/قانون بودن رأی:
به استحضار عالی می رساند:
1.  خلاصه جریان پرونده: آقای/خانم [نام محکوم علیه] به اتهام [جرم ارتکابی] مورد تعقیب قرار گرفته و پس از طی مراحل دادرسی در شعب بدوی و تجدیدنظر، به موجب دادنامه فوق الذکر به [نتیجه رأی، مثلاً 5 سال حبس تعزیری] محکوم گردیده است.
2.  شرح خلاف بین شرع/قانون بودن رأی: اینجانب پس از مطالعه دقیق اوراق پرونده و دادنامه قطعی صادره، به وضوح دریافتم که رأی موصوف به شرح ذیل «خلاف بین شرع» / «خلاف بین قانون» می باشد:
    

      
الف) مغایرت با نص صریح شرع/قانون: رأی صادره، [توضیح قسمت خاصی از رأی]، مغایر صریح با [اشاره به ماده قانونی یا قاعده فقهی/شرعی مشخص] می باشد. مثلاً:
        

          
«در تعیین مجازات برای [نام جرم]، با وجود [وجود دلیل تخفیف/ماده قانونی خاص]، هیچ گونه تخفیفی قائل نشده که این امر خلاف ماده [مثال: 38] قانون مجازات اسلامی است.»
          
«رأی بر مبنای [شرحی از دلیل اصلی رأی] صادر شده که با اصول فقهی [ذکر اصل فقهی، مثلاً اصل برائت یا قاعده درأ] در تعارض آشکار است.»
        
      
      
ب) عدم توجه به ادله اساسی/اثبات: دادگاه محترم صادرکننده رأی قطعی، به [اشاره به دلایل مهمی که نادیده گرفته شده اند، مثلاً شهادت شهود کلیدی/اسناد قطعی/نظریه کارشناسی] که نقش محوری در تعیین حقیقت داشتند، بی توجهی نموده است. این بی توجهی، منجر به صدور رأیی شده که در مبنا دچار ایراد اساسی است.
      
ج) استدلال غیرمنطقی یا خلاف اصول حقوقی: استدلال دادگاه در [اشاره به بخش استدلال]، منطبق با اصول و مبانی حقوقی نیست و به وضوح [توضیح تناقض یا ایراد منطقی] دارد.
    
    ضمناً، تصویر برابر با اصل دادنامه مورد اشاره و همچنین [سایر مدارک مستدل، مثلاً برگه های شهادت شهود/اسناد معتبر/گزارش کارشناسی] ضمیمه این پیشنهاد می گردد تا مستندات لازم برای بررسی دقیق تر فراهم آید.

نتیجه گیری و درخواست:
با عنایت به دلایل و مستندات فوق الذکر و وضوح ایراد شرعی/قانونی در دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه قطعی]، که موجب تضییع حقوق و بر هم زدن نظم عمومی قضایی گردیده است، از محضر عالی درخواست دارم که در راستای اعمال اختیارات قانونی خود به موجب ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری، دستور فرمایند پرونده جهت رسیدگی مجدد به یکی از شعب دیوان عالی کشور ارجاع گردد تا از صدور رأیی که خلاف موازین است، جلوگیری به عمل آید.

با تقدیم مراتب سپاس و احترام
[نام و نام خانوادگی دادستان]
دادستان عمومی و انقلاب شهرستان/استان [نام شهرستان/استان]
امضا

نتیجه گیری

همونطور که دیدیم، اعتراض دادستان به رای، یه موضوع خیلی مهم و حیاتی تو سیستم قضایی ماست. این حق، فقط یه ابزار قانونی خشک و خالی نیست؛ بلکه در واقع، یه شمشیر دولبه برای برقراری عدالته. از یه طرف، به دادستان اجازه میده تا در جاهایی که تشخیص میده حقی از مردم یا جامعه تضییع شده یا رأیی اشتباه صادر شده، وارد عمل بشه و از حقوق عمومی دفاع کنه. این یعنی دادستان، مثل یه نگهبان بیدار، مواظبه تا چرخ های عدالت، درست و در مسیر خودش حرکت کنه. از طرف دیگه، نشون میده که حتی توی یه سیستم قضایی پیشرفته، احتمال اشتباه وجود داره و همیشه راهی برای اصلاح و بازبینی هست.

چه اعتراض به رأی بدوی باشه که هنوز مراحل اولیه رو طی می کنه، چه پیشنهاد اعمال ماده 477 برای یه رأی قطعی که دیگه از نظر قانونی راهی نداره، نقش دادستان اینجا کلیدیه. این مقاله سعی کرد تا با یه زبان ساده و خودمونی، تمام این پیچیدگی ها رو باز کنه و نشون بده که چطور یه لایحه اعتراض دادستان می تونه سرنوشت یه پرونده رو عوض کنه. پس یادمون باشه که پشت هر نمونه اعتراض دادستان به رای، کلی فکر، استدلال و تلاش برای حفظ عدل و انصاف نهفته است.