چرا به نیروی دریایی ارتش به چشم یک نیروی راهبردی باید نگریسته شود؟/ چه بودیم و چه شدیم +فیلم وعکس

به مناسبت روز نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران؛

به گزارش خبرگزاری گولوپ نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (به اختصار: نداجا) یکی از چهار نیروی زیرمجموعه ارتش جمهوری اسلامی ایران است که مسئولیت حفاظت و نگهبانی از آب های سرزمینی ایران در دریای عمان و دریای خزر را برعهده دارد. نیروی دریایی سپاه پاسداران نیز در خلیج فارس مستقر می باشد.

فرم کنونی نیروی دریایی در دوران پهلوی شکل گرفت و به طور رسمی فعالیت آن از سال ۱۳۳۴ تحت عنوان نیروی دریایی شاهنشاهی ایران آغاز گردید. پس از وقوع انقلاب ۱۳۵۷ نام آن به شکل کنونی تغییر پیدا کرد. هم اکنون دریادار شهرام ایرانی فرماندهی نیروی دریایی ارتش را برعهده دارد و دریادار حمزه علی کاویانی به عنوان جانشین فرمانده نداجا فعالیت می کند.

 

تاریخچه:

به لحاظ موقعیت استراتژیک و تاریخی خلیج فارس به عنوان یکی از اولین دریا های محصور شناخته شده جهان امنیت این دریا هرازگاهی مورد نظر یکی از پادشاهان ایران قرار می گرفته است. اولین گزارش از یک نیروی دریایی مجهز محلی در ایران مربوط به دوران انوشیروان است که به قصد تسخیر عربستان نیروی دریایی عظیمی را در ابوله واقع در اروندرود تجهیز نمود و با آن به عدن در دریای سرخ رسید و آن را مسخر خویش ساخت. البته تا پیش از آن و در لشکر کشی های هخامنشیان به اروپا نیز گاه ذکری از نیروی دریایی قوی ایران شده است.

اولین تلاش در جهت ساخت کشتی های جنگی و ایجاد ناوگان مدرن در دوره صفویه و برای اخراج پرتغالی ها از جزیره هرمز و خلیج فارس صورت گرفت. این تلاش به دلیل دخالت انگلستان به نتیجه نرسید ولی نخستین نیروی دریایی مدرن ایران سرانجام توسط نادرشاه افشار تأسیس شد. او با خرید چند کشتی از انگلستان و هلند موفق شد نیروی دریایی ایران را تأسیس کند. هارفورد جانس بریج انگلیسی گزارش می کند:

هنگامی که در ۱۷۸۴ وارد بوشهر شدم از کشتی های نادر سه کشتی باقی مانده بود که هریک پانصد تن ظرفیت داشتند.

ناصرالدین شاه به منظور توسعه نیروی دریایی موفق به خرید یک کشتی ۶۵۰ تنی مجهز به چهار عراده توپ کروپ از آلمان گردید که نام آن را پرسپولیس گذارد. همچنین کشتی کوچک دیگری نیز به نام شوش برای تردد و حفظ امنیت رودخانه کارون خریداری شد. در زمان مظفرالدین شاه نیز چند کشتی کوچک از جمله کشتی مظفری به این ناوگان افزوده شد؛ ولی طی سال های بعدی و به دلیل مشکلات داخلی ایران (وقوع مشروطیت و پس از آن کودتای سوم اسفند) همه این کشتی ها با بی توجهی مواجه و در نتیجه به تدریج در منطقه خور سلطانی نزدیک بوشهر به آب فرورفته و غرق شدند.

در طول سال های بعدی به دلیل افزایش منافع انگلستان در منطقه خلیج فارس ایران سال ها مورد تحریم غیر علنی کشور های اروپایی در برابر فروش اسلحه و از جمله کشتی های جنگی قرار گرفت. در ۲۹ اسفند ۱۳۰۶ دولت لایحه ای به مجلس شورای ملی داد تا ۲۰۰ هزار تومان از درآمد های سال ۱۳۰۷ کشور را برای «خرید کشتی مسلح و تعمیر کشتی های موجوده» اختصاص دهد.

 

تجهیزات و امکانات:

قبل از سال ۱۹۷۱ نیروی دریایی ایران به طور کامل با تجهیزات ایالات متحده و بریتانیا اداره می شد. در طول ۸ سال بعد نیروی دریایی ایران ناوچه های مدرن انگلیسی و آمریکایی را به ناوگان خود اضافه نمود شامل ناوشکن ها ناوچه ها تعدادی شناور کوچک شامل قایق های گشتی و هاور کرافت همچنین شاه مخلوع چهار ناوشکن مدرن نیز به آمریکا سفارش داده بود که با سقوط شاه به ایران تحویل داده نشد و این چهار ناوشکن به عنوان کلاس کید به خدمت نیروی دریایی آمریکا درآمد.

در دهه ۱۹۷۰ ایران با برنامه گسترش نفوذ خود به اقیانوس هند اقدام به مجهز کردن ناوگان دریایی خود کرد که این مهم با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ سپس جنگ ایران و عراق و محدودیت بودجه در سال های بعدی به واقعیت نپیوست. این مسایل باعث شد تا نیروی دریایی با توانایی محدود در ابراز قدرت در خلیج فارس روبرو شود. همچنین پس از تسخیر سفارت آمریکا (لانه جاسوسی) در تهران و در پی آن اعمال تحریم های اقتصادی تجاری و نظامی ایالات متحده علیه ایران در سال های نخست چندین کشتی نیروی دریایی به طور کامل زمین گیر شدند.

در دهه ۱۹۹۰ میلادی نیروی دریایی ایران تعدادی قایق گشتی زیردریایی موشک ضد کشتی سطحی به ناوگان خود اضافه کرد و کشتی های غربی موجود را به موشک هایی که از چین کره شمالی و روسیه خریده بود مجهز کرد و در همین زمان اقدام به برگزاری مانور های متعدد با نیرو های دریایی پاکستان و هند کرد. به معنی کشتی مهم سطحی ناو محافظ سبک سهند دماوند دنا جماران و دیلمان هستند که دماوند و دیلمان در ناوگان دریای خزر در شمال کشور خدمت می کند.

 

قوای تهاجمی:

نیروی دریایی ایران دارای کشتی فرماندهی نمی باشد. بزرگ ترین کشتی های آن پنج ناو محافظ سبک است که تمام آنها با موشک های ایرانی سری نور مجهز شده اند. تمرکز اصلی نیروی دریایی ایران به نظر ساخت ناوچه های موشک انداز قایق های تندرو و ناو محافظ های متوسط برای حمل موشک های مدرن می باشد.

سه فروند از چهار ناو محافظ البرز الوند و سبلان می باشند به موشک های مدرن ضدکشتی و ضدهوایی نیز مجهز شده اند. یک فروند کشتی آموزشی (حمزه) در اصل یک کشتی تفریحی دولتی بوده است که هم اکنون به موشک های مدرن مجهز می باشد و در بندر انزلی در دریای خزر پهلو گرفته است. در مرز های جنوبی ایران انواع زیردریایی تهاجمی: سه فروند نوح یونس طارق کیلو کلاس روسی و هفتاد فروند زیر دریایی سبک غدیر و یک فروند زیردریایی فاتح کلاس متوسط حمایت می شوند.

هسته اصلی قوای تهاجمی ایران چندین قایق تندرو موشک انداز است؛ کلاس ذوالفقار و سراج همچنین ۵ کشتی واکنش سریع؛ کت-۱۴ است که اخیراً طراحی و ساخته شده اند. باور بر این است که این کاتماران ها توانایی حرکت با سرعت ۵۰ نات (۹۳ کیلومتر در ساعت) را دارند که همه مجهز به آخرین مدل از موشک های ضد کشتی (موشک نور و قادر) هستند و بقیه ناوگان ایران شامل ۲۵۰ قایق گشتی ساحلی می باشد.

ایران با تولید اژدر حوت توان بازدارندگی خود را افزایش داد و با تولید موشک بالستیک رادار فعال خلیج فارس از سال ۲۰۱۱ توانایی انهدام اهداف فراتر از ۲۰۰ کیلومتری را دارا می باشد. موشک های کروز سطح به سطح کروز زیرسطح به سطح سطح به هوا موشک های بالستیک ساحلی رادار های پیشرفته و سامانه های دفاعی ناو ها می باشند.

از سال ۲۰۰۱ به بعد نیروی دریایی ایران با تعمیر اساسی تجهیزات خود و با تجهیز آنها به موشک های بهینه سازی شده توانایی مقابله با تهدیداتی با برد ۳۰۰ کیلومتر را دارا است و تمام خلیج فارس و دریای عمان را پوشش می دهد. ایران با راه اندازی خط تولید ناو محافظ های کلاس موج در بندرعباس و بندر انزلی در حال افزایش تعداد ناو های خود با ناو های جدید تولید داخل است.

نیروی دریایی هم اکنون ناو محافظ جماران سهند و دنا در خلیج فارس دریای عمان و ناو دماوند و ناو دیلمان در دریای خزر و ناوچه بایندر را در اختیار دارد. در اواخر سال ۱۳۹۷ نیز زیردریایی نیمه سنگین فاتح به ناوگان زیر سطحی ملحق شد. این نیرو هم اکنون موفق به ساخت هواناو تندر شده است. ضمن اینکه بزرگ ترین ناو خاورمیانه به نام ناوبندر مکران با بیش از ۲۲۸ متر طول و با قابلیت حمل ۴ الی ۶ بالگرد در خدمت این نیرو قرار دارد.

 

اهتزاز پرچم ایران در آب های دنیا:

ناو گروه های ایرانی در اقیانوس هند خلیج عدن کانال سوئز دریای مدیترانه تنگه مالاکا دریای چین دماغه کیپ تاون آفریقای جنوبی و اقیانوس اطلس دریانوردی کرده اند. همچنین نیروی دریایی ایران در تلاش است تا وارد منطقه غرب اقیانوس اطلس در خلیج مکزیک شود.

به گزارش گولوپ فرمانده معظم کل قوا در تاریخ ۱۴۰۳/۹/۷ در دیدار مسئولان و فرماندهان نیروی دریایی ارتش با گرامیداشت سالروز ۷ آذر ۱۳۵۹ و حماسه آفرینی ناوچه پیکان در مقابل دشمن بعثی که روز نیروی دریایی نام گرفته است نیروی دریایی را در دنیای امروز نیرویی حیاتی و تعیین کننده خواندند و با تحسین فعالیت بخش های مختلف عملیاتی اطلاعاتی پشتیبانی سازندگی و نوآوری در نیروی دریایی ارتش گفتند: جهت گیری نیرو های مسلح به ویژه نیروی دریایی در همه فعالیت ها و برنامه ریزی ها باید متمرکز بر افزایش آمادگی و توان رزم باشد.

حضرت آیت الله خامنه ای افزایش توان رزمی را باعث پیشگیری از تهاجم دشمن دانستند و افزودند: مهمترین کار نیرو های مسلح پیشگیری از تهاجم است بنابراین باید به گونه ای عمل و توان رزمی کشور را در نگاه و رصد بدخواهان ایران برجسته کنید که به معنی واقعی احساس کنند هرگونه برخورد برای آنها هزینه سنگینی به دنبال خواهد داشت.

رهبر انقلاب اسلامی استمرار مأموریت های دریانوردی را ضروری برشمردند و گفتند: همچنان که پیش از این گفته شد می توان مأموریت چند ماهه ناوگروه ۸۶ و جزئیات آن را با زبان و ابزار هنر به افکار عمومی منتقل کرد.

در ابتدای این دیدار امیر دریادار ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران گزارشی از برنامه ها و فعالیت های این نیرو در بخش های مختلف بیان کرد.

کلیپی از فعالیت های این نیروی راهبردی و پر افتخار را در زیر می بینید: