توسعه کریدور شمال – جنوب با سواحل مکران / شکست پروژه صهیونیستی ناامن سازی مکران توسط جیش الظلم

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(گولوپ) «مَکْران یا مُکْران یا مِکْران (به بلوچی: مَکُّران) به انگلیسی:Makoran » نامی است که در طول تاریخ به مناطق جنوبی بلوچستان که در امتداد ساحل بلوچستان به طول ۶۰۰ مایل (حدودا ۱۰۰۰ کیلومتر) از راس الکوه در غرب جاسک و حد میناب در ایران تا شرق لس بیله و نزدیکی بندر کراچی در پاکستان گسترده است گفته می شد. مکران به زبان بلوچی یعنی سرزمین دارای نخل یا نخلستان که این نام از جغرافیای طبیعی منطقه گرفته شده است.

مکران کجاست؟

مکران نام تمدنی کهن است که در حدود قبل ۲۵۰۰ تا ۵۵۰ پیش از میلاد وجود داشته است که تاریخ پیدایش آن هم دوره سومری ها و آکدی ها تخمین زده می شود که گستره ی آن بر بخش های جنوب بلوچستان و بخش هایی از عمان و امارات متحده عربی می رسید. در متون سومری و آکدی آمده است که مکران به خاطر کشتی سازی و قابلیت های دریایی اش شهرت داشت یک کشتی مگان قادر به حمل حدود ۲۰ تن بار بود که هر کدام را به یک کشتی مهیب تبدیل می کرد.

منطقه مکران بر اساس سند توسعه و عمران منطقه ساحلی مکران مصوب ۱۳۹۸ بخش ساحلی جنوب شرقی کشور را در دو استان هرمزگان و سیستان وبلوچستان دربر می گیرد. بر اساس این سند شهرستان های میناب سیریک و جاسک در استان هرمزگان و زرآباد کنارک چابهار و دشتیاری در استان سیستان وبلوچستان جزء مناطق ساحلی مکران و طرح توسعه آن محسوب می شوند.

بندر راهبردی مکران نیز در شرق استان هرمزگان حوالی جاسک و در منطقه کوه مبارک قرار دارد. طول سواحل مکران ۱۴۴۰ کیلومتر است که حدود ۹۰۰ کیلومتر آن در استان هرمزگان و ۵۴۰ کلیومتر آن نیز در استان سیستان وبلوچستان قرار گرفته و از آن جایی که یکی از استراتژی های سازمان بنادر توجه ویژه به بنادری است که در آینده نقاط راهبردی خواهند بود توجه به این بندر هم در دستور کار قرار دارد و به گفته ی مسئولان مطالعات اقتصادی برای توسعه آن در حال انجام است.

طرح توسعه ۵ ساله سواحل مکران

در سال ۱۳۸۷ برای اولین بار اهمیت منطقه مکران توسط مقام معظم رهبری مطرح شد. از آن زمان توسعه ی سواحل مکران همواره مطرح بوده و همه مسئولان هم به این موضوع پرداخته اند و نقش آن در توسعه ی اقتصاد ملی و اثرات آن مورد بررسی قرار گرفته است. در حال حاضر در سواحل مکران برنامه های دولت به منظور رشد اقتصادی کلان کشور در حال انجام است.

در عین حال شهریور ۱۴۰۱ بود که سیاست های کلی برنامه هفتم از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد که در بند ۱۱ آن به تحقق سیاست های کلی آمایش سرزمین با توجه به مزیت های بالفعل و بالقوه و اجرایی ساختن موارد برجسته ی آن با توجه ویژه بر دریا سواحل بنادر و آب های مرزی تاکید شده بود.

«محمد مخبر» معاون اول رئیس دولت سیزدهم در چهارمین جلسه ی شورای توسعه سواحل مکران که دی ماه سال ۱۴۰۱ برگزار شد مکران را منطقه فرصت ها خواند و برنامه ریزی برای توسعه این منطقه با محوریت فعال کردن مردم طبق یک نقشه و سند آمایش سرزمینی بر اساس اسناد بالادستی را ضروری خواند.

وی خاطرنشان کرد: «ایجاد ۲۷ شهر و نقطه ی جدید ساحلی از مهم ترین برنامه های دولت سیزدهم برای فعال سازی «اقتصاد دریامحور» است که از این تعداد حدود ۱۰ شهر در منطقه مکران قرار دارد و می تواند بستر مناسبی را برای سرمایه گذاری توسط شرکت های داخلی و خارجی فراهم آورد.»

در این جلسه که وزرای نفت جهاد کشاورزی نیرو و راه و شهرسازی دبیر هیأت دولت معاون حقوقی رییس جمهور دبیر شورای توسعه سواحل مکران و نمایندگان دستگاه های ذی ربط اجرایی و دولتی حضور داشتند گزارشی از طرح جامع و برنامه توسعه ۵ ساله مکران ارایه شد.

طبق این گزارش توسعه منطقه مکران با دیدگاه آبادسازی سواحل توسعه دریامحور و نگاه راهبردی به مناطق دریایی دیده شده است که این طرح ۵ ساله ی توسعه بر اساس بررسی اسناد فرادستی همانند طرح آمایش سرزمین طرح آمایش استان های سیستان وبلوچستان و هرمزگان طرح توسعه و عمران منطقه ساحلی مکران و سند طرح جامع مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی ایران تهیه شده است.

بر این اساس بارگیری و انتقال ۱۵ میلیون تُن کالا در سال در مسیر کریدورهای بین المللی گسترش سکونت گاه ها و شهرهای موجود و ایجاد شهرهای جدید به میزان ۲ میلیون و پانصد هزار نفر جمعیت گسترش زیرساخت های فرهنگی و آموزشی تولید و انتقال ۱۷ هزار مگاوات برق تأمین و انتقال ۳ میلیون مترمکعب آب شرب کشاورزی و صنعتی ایجاد ۴۰۵۰ تخت درمانی و ایجاد ۵ منطقه پیشران اقتصادی در سواحل و توسعه ی صنایع نفت گاز و پتروشیمی معدنی و گردشگری شیلات و کشاورزی کشتی سازی و پشتیبانی بندری صنایع الکترونیک و حمل ونقل از جمله اهداف برنامه ۵ ساله سواحل مکران است.

نقش موثر مکران در کریدور شمال – جنوب

بر اساس نظر کارشناسان  مکران نه در کریدور شرق به غرب بلکه در کریدور شمال به جنوب تعریف می شود. شمال به جنوب سه مسیر دارد؛ یک مسیر از بنادر شمالی یعنی بنادر آستارا انزلی نوشهر فریدون کنار و امیرآباد به سمت بندرعباس است که مسیر ریلی دارد. پس بنادر شمالی به بندرعباس متصل هستند. این وضعیت برای روسیه خوب است و مزیت دارد. مسیر دیگر مسیر قفقاز است که از سال های قبل یعنی در دوره های ریاست جمهوری خاتمی یا احمدی نژاد آمدیم پروژه بزرگ راهی را تعریف کردیم و مسیر میاندوآب به کرمانشاه را وصل کردیم تا ترکیه بتواند از آن جا به بندر امام کالا بیاورد. مسیر سوم بندر چابهار به سمت سرخس است که می شود محور شرقی کریدور شمال به جنوب. در این مسیر مکران اهمیت پیدا می کند.

تمام کشورهای حوزه اقیانوس هند آسیای میانه و شرق روسیه می توانند از مکران منتفع شوند. به عنوان مثال هند حجم زیادی از زغال سنگ خود را از معادن روسیه تأمین می کند همچنین کشورهای حوزه آسیای میانه به اروپا کالاهای خام صادر و مواد مصرفی وارد می کنند به نحوی که بیشتر این کالاها از طریق بنادر شمالی و جنوبی صادر می شوند. کاری که ما می توانیم انجام بدهیم این است که کریدور سرخس – چابهار را فعال کنیم تا چین و هند از طریق بندر چابهار به آسیای میانه روسیه و اروپا متصل شوند و ارزش افزوده این مسیر کریدوری از طریق سواحل مکران شامل حال ایران می شود.

البته باید زیرساخت ها توسعه داده شود. در سواحل مکران دو بندر جاسک و چابهار را داریم که چابهار خود دو بندر اصلی دارد یکی شهید کلانتری و دیگری شهید بهشتی؛ که مهم ترین آن در منطقه شرق تنگه هرمز یعنی بندر شهید بهشتی است. کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز قطعاً می توانند مثمرثمر باشند. امارات شرکتی دارد به نام دی.پی.ورلد  که در حوزه ترانزیت کالا فعال است. آنان سرمایه گذاری عظیمی در حوزه آسیای میانه می کنند و هیچ کشوری جز ایران نمی تواند این مزیت را داشته باشد که بتواند کالاها را انتقال بدهد. این امر بستگی دارد که کشورهای حوزه خلیج فارس بخواهند از کدام بندر ما استفاده کنند بندرعباس بندر شهید رجایی یا بندر بوشهر یا بندر گناوه. هر کدام از این بندرها در حوزه خلیج فارس مهم هستند. ما می توانیم این ها را به سمت بندر شهید بهشتی جذب کنیم یعنی بخواهیم در بندر شهید بهشتی سرمایه گذاری کنند و بتوانند کالا را انتقال بدهند.

هند: توافق چابهار به نفع کل منطقه خواهد بود

«سوبرامانیام جایشانکار» وزیر امور خارجه هند در واکنش به هشدار آمریکا یک روز پس از امضای قرارداد ۱۰ ساله ی هند و ایران برای بهره برداری از بندر استراتژیک چابهار ایران تاکید کرد که این توافق به نفع کل منطقه خواهد بود.

به گزارش ایندین اکسپرس جایشانکار در مراسمی که در کلکته برگزار شد گفت: «ما با بندر چابهار ارتباط طولانی ای داریم اما به دلیل وجود مشکلات مختلف نمی توانستیم قراردادی طولانی امضا کنیم. در نهایت ما توانستیم این موضوع را حل کنیم و توافق بلندمدت را به سرانجام برسانیم. یک توافق بلندمدت ضروری است زیرا بدون آن نمی توانید عملیات بندری را که به اعتقاد ما به نفع کل منطقه است بهبود ببخشید.»

پیشتر «ودانت پاتل» معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به امضای یک قرارداد ۱۰ ساله بین ایران و هند برای مدیریت بندر چابهار واکنش نشان داد و ضمن ابراز نگرانی از آن هند را به اعمال تحریم تهدید کرد. ایران و هند یک قرارداد ۱۰ ساله برای تجهیز و بهره برداری از پایانه های کانتینری و کالاهای عمومی بندر شهید بهشتی چابهار امضا کردند. این توافق را «مهرداد بذرپاش» وزیر سابق راه و شهرسازی و «ساربانادا» سونووال وزیر کشتیرانی هند در تهران امضا کردند در همین راستا وزیر کشتیرانی هند این تحول را «لحظه ای تاریخی در روابط ایران و هند» توصیف کرد.

این اولین باری است که هند مدیریت یک بندر خارج از کشور را بر عهده می گیرد. قرارداد توسعه بندر چابهار ایران با سرمایه گذاری هند در سال ۲۰۱۶ زمانی که «نارندرا مودی» نخست وزیر هند از ایران دیدار کرد امضا شد.

شکست کریدور صهیونیستی آیمک به عنوان رقیب سواحل مکران

کریدور صهیونیستی هند – خاورمیانه – اروپا – اسرائیل(آیمِک) با ایجاد بسترهای اقتصادی امنیتی و لجستیکی موجب تمایل بیشتر کشورهای عربی به پروژه ی عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی شده است و از این جهت مورد حمایت ویژه هند و ایالات متحده آمریکا قرار دارد. البته با «عملیات طوفان الاقصی» و تقابل نظامی «محور مقاومت» با رژیم صهیونیستی روابط ایران و کشورهای محور مقاومت توسعه یافته و راه اندازی کریدور ایران – عراق – سوریه امکان پذیرتر شده است از طرف دیگر با ایجاد ناامنی در بنادر اسرائیلی از سوی محور مقاومت شاهد توقف کریدور آیمک هستیم.

البته بازیگران عراقی و سوری هنوز قادر به بهره برداری از این معادله ی جدید نیستند. در عین حال با توجه به جذابیت روابط تجاری و اقتصادی با روسیه برای هندی ها از یک سو و راهبرد آمریکا برای مقابله ی جدی با کریدور ایران – عراق – سوریه از سوی دیگر انتظار می رود اولویت هند برای همکاری اقتصادی با ایران روی کریدور شمال – جنوب متمرکز باشد و کریدور ایران – عراق – سوریه برای هند جذابیتی نداشته باشد. بنابراین طبق قرارداد توسعه ی بندر چابهار با هند می توان منطقه مکران را شاه کلید کریدوری کشور در تقابل با مسیر ترانزیتی صهیونیستی آیمک دانست.

اقدامات تروریستی جیش الظلم بزرگ ترین تهدید امنیتی مکران

گروهک موسوم به «جیش العدل» که خود را مدافع حقوق مردم بلوچستان معرفی می کند پس از آن که با واکنش منفی افکار عمومی مردم نسبت به جنایات اخیر در شهرستان های چابهار و راسک واقع در جنوب استان سیستان وبلوچستان مواجه شد برای توجیه جنایات خود در بیانیه ای «جلوگیری از توسعه سواحل مکران» را علت اقدام خود اعلام کرد.

به نظر می رسد که این بار پروژه ی واگذارشده به جیش العدل ناامن سازی چابهار با هدف خدشه دار ساختن امنیت ایران و جلوگیری از سهم گرفتن ایران در کریدور شمال – جنوب است. توسعه ی سواحل مَکُران بارها در صحبت های رهبر معظم انقلاب به عنوان نقطه ی اتصال کریدور شمال – جنوب مورد تاکید قرار گرفته و این بدان معناست که اهمیت استراتژیک بالایی برای کشور دارد. از این رو طبق اولویت های «برنامه هفتم توسعه» و «اقتصاد دریامحور» باید سالی یک درصد به سهم اقتصاد دریا از اقتصاد ملی اضافه شود.

بر اساس برنامه ی هفتم توسعه نیاز است تا ۸ و نیم درصد جمعیت کشور به سواحل مکران منتقل شوند تا از این طریق بارگذاری جمعیت در فلات مرکزی کاهش یابد. حوضه ی آبریز فلات مرکزی ۶۰ درصد جمعیت کشور را در خود جای داده  و این در حالی است که فلات مرکزی فقط از ۱۰ درصد آب تجدیدپذیر کشور بهره مند است. لذا ظرفیت بارگذاری این حجم از جمعیت را ندارد. از همین رو ضروری است تا بخشی از جمعیت بر اساس همین اصل و پژوهش های انجام شده برای جلوگیری از وقوع بحران به سواحل مکران منتقل شوند.

این طرح توسعه ای حالا موجب شده تا بسیاری از بدخواهان از آن به عنوان پاشنه آشیل و ضربه به کشور سوءاستفاده کنند. در حال حاضر بسیاری از معاندان و مخالفان چنین القا می کنند که طرح توسعه ی سواحل مکران از سرمایه اجتماعی در منطقه برخوردار نیست و مردم آن را همراهی نمی کنند و با هدف فشار بر اقلیت های مذهبی طراحی شده است! در این بین حتی برخی از علمای صاحب نام اهل سنت نیز دلیل مخالفت خود را با توسعه سواحل مکران لزوم حفظ بافت قومیتی در منطقه عنوان کرده و از هجوم جمعیت چند میلیونی به سواحل مکران ابراز نگرانی می کنند.

این در حالی است که سرمایه گذاری در زیرساخت های حمل ونقل بنادر و فرودگاه ها می تواند نقش مؤثری در جذب سرمایه گذاری و افزایش تجارت در منطقه داشته باشد. همچنین توسعه ی آموزش در منطقه به ویژه در زمینه های فنی و حرفه ای می تواند به افزایش اشتغال و کاهش فقر کمک کند. بنابر این دشمنی گروهک تروریستی جیش الظلم با طرح توسعه مکران به دلیل مسائل قومیتی تنها بهانه ای برای اطاعت از کارفرمای خود یعنی رژیم صهیونیستی است.

حمایت مالی دشمنان ایران از گروهک های تروریستی برای عدم توسعه سواحل مکران

«جیش العدل» که در زبان عربی به معنای “سپاه عدل” است یک گروهک شبه نظامی سلفی سُنّی بلوچ است که عمدتاً در جنوب شرقی ایران فعالیت می کند. این منطقه محل سکونت تعداد زیادی از بلوچ های سُنّی است و دارای مرز قابل رسوخ با پاکستان است. جیش العدل مدعی است که یک سازمان جدایی طلب است که برای استقلال استان سیستان و بلوچستان ایران برای مردم بلوچ مبارزه می کند.

این گروهک شبه نظامی در سال ۱۳۹۱ جانشین «گروه جُندالله» شد. جندالله در سال های پس از ۱۳۸۱ در مرزهای جنوب شرقی ایران تشکیل شد و بر مبنای الگوی القاعده – طالبانی به مبارزه مسلحانه با ایران پرداخت. اندیشه ی این گروه برگرفته از باورهای ضد شیعی ضد ایرانی تکفیری و خشونت طلبانه بود. بازداشت محاکمه و مجازات سرکرده جندالله (عبدالمالک ریگی) در سال ۱۳۸۹ انشعاب در این گروه را سبب شد و در نتیجه ی این انشعاب گروهی تحت عنوان جیش العدل به سرکردگی «صلاح الدین فاروقی» تشکیل شد که اهداف خود را براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران از بین بردن ثبات در داخل ایران شکستن هژمونی ایران در منطقه و دفاع از حقوق بلوچ های اهل سنت عنوان کرد.

مدعی ضربه به جمهوری اسلامی ایران با حمایت و هدایت از گروهک تروریستی جیش العدل موجب شده تا بسیاری از کشورها برای برافروختن اختلافات آتش بیار معرکه شوند. پس از آغاز عملیات طوفان الاقصی رژیم صهیونیستی تلاش کرد تا کشورهای حامی مردم و مجاهدان فلسطینی به ویژه جمهوری اسلامی ایران را یا از طریق حامیان خود و یا از طریق گروهک های تروریستی تحت فشار قرار دهد.

به تازگی نیز گروهک تروریستی «جیش الظلم» جهت دریافت کمک مالی درگاه رمز ارزی در کانال رسمی خود درج کرده است  که در ادامه کانال ها و گروه های اسرائیلی جهت حمایت مالی از این تروریست ها درگاه رمز ارز حمایت خود را اعلام کرده اند.

حمایت «شبکه تلویزیونی العربیه» رسانه ی وابسته به آل سعود  نیز که در سال ۲۰۰۳ میلادی با سرمایه گذاری ۳۰۰ میلیون دلاری عربستان سعودی برنامه هایش را آغاز کرد رد پای وابستگی و حمایت عربستان سعودی از گروهک های تروریستی ایران را تائید می کند؛ به خصوص که یک پایگاه خبری فرانسوی «Intelligence online» پیش از این فاش کرد که «شاهزاده بندر بن سلطان» رئیس دستگاه اطلاعاتی سعودی از گروه های مسلح در استان سیستان و بلوچستان ایران برای بر هم زدن ثبات این کشور حمایت می کند.

این پایگاه خبری فرانسوی همچنین مدعی شد «بندر بن سلطان» از دستگاه اطلاعاتی پاکستان (ISI) خواسته تا عناصر جیش العدل را در خصوص جنگ های چریکی آموزش داده و سلاح لازم را برای اجرای حملات در داخل ایران در اختیار آنها قرار دهد. لذا تمامی شواهد گواه مزدوری این گروهک تروریستی برای تامین منافع بدخواهان نظام جمهوری اسلامی ایران است.

با توجه به مطالب فوق سواحل مکران در مسیر کریدوری شمال – جنوب کشورمان فرصت مناسبی را برای ترانزیت دریایی کشورهای آسیایی به اروپا فراهم کرده است. در همین راستا رژیم صهیونیستی در رقابت با این کریدور اقداماتی را برای مسیر ترانزیتی هند – کشورهای عربی – اسرائیل – اروپا در پیش گرفت که با درگیری محور مقاومت با این رژیم با شکست مواجه شده است.

بنابراین طرح صهیونیستی حمایت از گروهک های تروریستی به ویژه جیش الظلم برای ناامن سازی منطقه و سواحل مکران کلید زده شده است که با حمایت مالی سعودی ها پیش می رود. اما با اقدامات دیپلماتیک و امنیتی جمهوری اسلامی ایران و با وجود تحریم های آمریکا و غرب شاهد ترغیب هند و سایر کشورهای آسیایی برای سرمایه گذاری در سواحل نیلگون مکران هستیم که توسعه ی آن اهتمام جدی تر و بیش از پیش دولت مردان جمهوری اسلامی ایران را می طلبد.

پایان خبر گولوپ