جنجال جدید بر سر فروش اینترنتی دارو/ انجمن داروسازان: با سکو های اینترنتی دارو همکاری نکنید

گولوپ گزارش می دهد؛

استفاده از پلتفرم ها اینترنتی در زمینه های مختلف مانند خرید مواد غذایی مورد استفاده عموم قرار می گیرد و حالا بحث ها بر سر خرید دارو در پلتفرم های مختلف اینترنتی داغ شده است.

گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری گولوپ، فروش اینترنتی در پلتفرم ها نزدیک یک دهه است که در ایران گسترش بسیار بالایی دارد و بسیاری از مردم از این روش به عنوان خرید استفاده می کنند، استفاده از پلتفرم ها در زمینه های مختلف مانند خرید مواد غذایی مورد استفاده عموم قرار می گیرد و حالا بحث ها بر سر خرید دارو در پلتفرم های مختلف اینترنتی داغ شده است، موضوعی که موافق و مخالفان زیادی را به همراه دارد؛ از سوی دیگر یک ماه از تصویب آیین نامه ارسال دارو توسط پلتفرم ها میگذرد و در طول چند روز گذشته انجمن داروسازان ایران نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و مخالف توزیع دارو توسط پلتفرم های اینترنتی است.

آغاز فروش اینترنتی دارو از ماه آینده

رییس مرکز ملی بهبود و محیط کسب وکار وزارت اقتصاد اعلام کرد فروش و توزیع دارو از طریق سکو های اینترنتی به طور رسمی از یک ماه آینده آغاز می شود، «امیر سیاح»، رییس مرکز ملی بهبود و محیط کسب وکار وزارت اقتصاد، از امکان فروش و توزیع دارو از یک ماه آینده خبر داد و اظهار داشت که وزارت بهداشت به مدت یک سال و هشت ماه در توزیع اینترنتی دارو و امکان فروش از سکو های اینترنتی تاخیر داشته است و باید از آن زمان فروش اینترنتی آغاز می شد.

او افزود: «سازمان غذا و دارو قصد دارد برای توزیع و فروش دارو به روش های اینترنتی و توسط سکو ها تنظیم گری کند. در آخرین تاریخ اعلام شده قرار بر این بود که از دهه فجر سال گذشته، وزارت بهداشت نسبت به اجرای توزیع دارو از طریق پلتفرم های اینترنتی اقدام کند؛ اما با تاخیر مواجه شدیم و اخیراً در جلسه کمیسیون اصل 9 تصمیم گرفته شد که فروش و توزیع دارو از سکو های اینترنتی از یک ماه آینده عملیاتی شود.

سیاح با بیان اینکه با فروش اینترنتی دارو، سیستم توزیع دارو شفاف تر خواهد شد، گفت: با ثبت درخواست خرید و تحویل دارو در یک سکوی اینترنتی، نظارت ها دقیق تر و بیشتر خواهد شد و در صورت بروز تخلف، مانند ارایه داروی تاریخ گذشته، پیگیری ها راحت تر خواهد شد. همچنین سیستم توزیع دارو شفاف می شود.

او در خصوص لزوم تنظیم گری گفت: وقتی دارو از طریق سکو توزیع شود، نظارت و کنترل بهتر خواهد شد و قانون می گوید اگر دستگاه تنظیم گری نکند، نمی تواند جلوی فعالیت سکو ها را بگیرد.

مخالف توزیع اینترنتی دارو هستیم

آرش محبوبی رییس انجمن داروسازان تهران در گفت وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری علم و فناوری گولوپ در مورد فروش دارو از طریق پلتفرم های اینترنتی اظهار کرد: این موضوع باعث افزایش هزینه ها در زمینه خدمات می شود و کاهش دسترسی مردم به دارو است.

وی افزود: همچنین اگر این اتفاق رخ دهد قطعا شاهد افزایش قاچاق دارو خواهیم بود از سوی دیگر نظارت دقیقی بر عملکرد پلتفرم ها را شاهد نیستیم این موضوعی است که در آیین نامه آمده است.

رییس انجمن داروسازان تهران ادامه داد: در دوسال گذشته پلتفرم ها تخلفی نبوده است که انجام نداده باشند و در آیین نامه جدید وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو کنار گذاشته شده است و همین باعث نگرانی ما شده است، در واقع پلتفرم ها هیچ مجوزی در مراجع رسمی سلامت کشور دریافت نمی کنند و همین موضوع باعث نگرانی ما می شود.

محبوبی گفت: ما به شدت مخالف این موضوع هستیم. توزیع اینترنتی دارو در هیچ جای دنیا مرسوم نیست و برای اولین بار است که در ایران ابداع شده است.

رییس انجمن داروسازان تهران تاکید کرد: پلتفرم ها دارو را بدون نسخه و غیر اصولی در اختیار همه قرار می دهند و این موضوع می تواند بسیار خطرناک باشد و حتی می تواند موج کمبود و قاچاق دارو را در کشور ایجاد کند.

ماجرای فروش اینترنتی چیست؟

در 22 خرداد 1401، هییت وزیران در «تبصره 2 ماده 8 آیین نامه حمایت از تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین در حوزه سلامت» وزارت بهداشت را مکلف کرد ظرف مدت دو ماه، با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ضابطه ای تدوین و در آن زمینه عملیاتی شدن توزیع دارو از طریق سکو ها (پلتفرم ها) و کسب وکار های اینترنتی را  با رعایت اصل رقابت و جلوگیری از انحصار عملیاتی کند.

حدود یک سال بعد، در  شهریور  1402، طبق مصوبه وزارت امور اقتصاد و دارایی، قانونی بودن فروش دارو از طریق پلتفرم ها اعلام شد و سازمان غذا و دارو مکلف شد دستورالعمل نظارت بر فرایند فعالیت و همکاری داروخانه ها با پلتفرم ها برای رسیدن دارو از داروخانه به مصرف کننده نهایی را طی چهار ماه تدوین و ابلاغ کند.   

اگرچه در همان زمان رییس سازمان غذا و دارو از مخالفت این سازمان با طرح فروش اینترنتی دارو سخن گفت، (زیرا معتقد بود پلتفرم های فعلی فعال در این عرصه غیرقانونی فعالیت می کنند و مجوزی از وزارت بهداشت ندارند)، سرانجام تعلل وزارت بهداشت در تدوین آیین نامه، موجب شد کمیسیون اصل 90 مجلس در 22 آذر 1402 به ماجرا ورود کند و نهایتا این کمیسیون به وزارت بهداشت بازه زمانی یک ماهه ای را برای تدوین دستورالعمل عرضه برخط دارو مهلت دهد.  

نقش پلتفرم ها در دستورالعمل توزیع دارو

طبق توضیح امین کلاهدوزان، رییس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، این کاری است که سکو های توزیع اینترنتی دارو برای مخاطب انجام می دهند.

نسخه دریافتی از مخاطب را میان داروخانه های محدوده آدرس مخاطب از این جهت که ممکن است داروخانه ای همه ی اقلام نسخه بیمار را به صورت کامل نداشته باشد، توزیع می کنند.سپس درباره قیمت و شرایط دارو به بیمار اطلاع رسانی می شود.

در نهایت بیمار انتخاب می کند که آن دارو تهیه و به آدرسش ارسال شود.

دیده شدن زیر ساخت در حوزه دارو

اما نظر مجلس چیز دیگری است، زهرا شیخی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، درباره ارزیابی اثربخشی سیاست گذاری ها و اقدامات عملیاتی دستگاه های مسیول برای ساماندهی مشکلات زنجیره تامین و توزیع دارو و تجهیزات پزشکی در کشور اظهار کرد: اقتصاد سلامت الزامات خود را دارد؛ ما کم از مافیای دارو ضربه نخورده ایم و نباید با مجوز دادن به پلت فرم ها امکان فعالیت برای آنها ایجاد کرد.

وی با بیان اینکه عرضه دارو الزامات خود را دارد و هنوز سامانه مطمینی برای این موضوع وجود ندارد، افزود: قبول داریم که دارو باید در دسترس مردم باشد، اما زیرساخت های آن باید دیده شود.

این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه پلتفرم تنها می تواند در نقش یک پیک عمل کند، اضافه کرد: سازمان تامین اجتماعی و بیمه ها بدهی های زیادی به دانشگاه ها دارند که باید پرداخت شود، وضعیت به جایی رسیده است که دانشگاه ها نمی توانند خدمات مناسبی ارایه کنند.

انجمن داروسازان خطاب به داروخانه ها: با سکو های اینترنتی دارو همکاری نکنید

اما در نهایت انجمن داروسازان ایران در نامه ای خطاب به داروخانه ها از آنها خواست که برای توزیع اینترنتی دارو با هیچ پلتفرمی همکاری نکنند. این نهاد صنفی که پیش از این با تجمع، نامه نگاری، رایزنی با مقامات و برگزاری جلسات مختلف سعی در جلوگیری از حضور پلتفرم ها در حوزه سلامت داشت، با تدوین و ابلاغ قانونی دستورالعمل توزیع اینترنتی دارو، باز هم می گوید موضوع «به خطر افتادن اطلاعات بیماران» و «تخریب کامل وجهه تخصصی حرفه داروسازی» است.

«داروخانه های کشور از انعقاد قرارداد با پلتفرم های عرضه اینترنتی دارو مادامی که اشکالات قانونی موجود برطرف نگردیده و به تایید انجمن داروسازان ایران و سازمان نظام پزشکی کل کشور نرسیده است، اکیداً خودداری نمایند.»

انجام طرح به صورت پایلوت

موضوع فروش اینترنتی دارو باید به صورت دقیق تری مورد بررسی قرار بگیرد، نکته حایز اهمیت این است که اگر چنین کاری بخواهد در حوزه دارو انجام پذیرد، ابتدا باید در مورد کالا های مجاز این حوزه در مدت مشخص و به صورت پایلوت انجام بگیرد و در صورت رضایت، آن را به شکل دسته بندی شده و در چارچوب قانونی تدوین و اجرایی کرد.