کارمزد خرید و فروش سهام در بورس

وقتی صحبت از سرمایه گذاری تو بورس میشه، خیلی ها فقط به سود فکر می کنن و شاید حواسشون به هزینه هایی که بابت هر معامله باید پرداخت کنن، نباشه. کارمزد خرید و فروش سهام در بورس، در واقع همون هزینه هاییه که بابت خدمات معامله از شما کسر میشه. این مبلغ شامل سهم نهادهای مختلف بازار سرمایه و البته مالیات فروش میشه و اگه ازش خبر نداشته باشین، ممکنه آخر سر ببینین سودتون اون قدرها که فکر می کردین، نیست! پس لازمه که با جزئیات این کارمزدها آشنا بشین تا بتونین تصمیم های هوشمندانه تری بگیرید و موقع محاسبه سود و زیان، غافلگیر نشید. در ادامه، مفصل براتون توضیح می دیم که این کارمزدها چقدرن، چطور حساب میشن و چه نکاتی رو باید در موردشون بدونید.

چرا اصلا باید کارمزد معامله سهام رو بشناسیم؟

شاید برای خیلی از ما که تازه وارد دنیای بورس شدیم یا حتی مدت هاست که معامله می کنیم، این سوال پیش بیاد که اصلاً چرا باید این قدر دقیق حواسمون به کارمزد معاملات باشه؟ مگه این کارمزدها چقدرن که بتونن روی سود و زیانمون تاثیر بذارن؟ خب راستش رو بخواهید، همین هزینه های به ظاهر کوچیک، اگه جمع بشن، مخصوصاً برای کسانی که زیاد معامله می کنن، می تونن رقم قابل توجهی رو تشکیل بدن.

کارمزد چیست و چرا باید پرداختش کنیم؟

تصور کنید می خواهید یه کالا بخرید یا بفروشید، مثلاً خونه یا ماشین. معمولاً برای این کار، پای یه واسطه مثل مشاور املاک یا نمایشگاه ماشین میاد وسط. این واسطه ها برای خدماتی که ارائه می دن، یعنی وصل کردن خریدار و فروشنده، مبلغی رو به عنوان کارمزد یا حق الزحمه دریافت می کنن. تو بورس هم دقیقاً همینطوره. وقتی شما می خواهید سهمی رو بخرید یا بفروشید، این کار رو مستقیم انجام نمیدین، بلکه از طریق یه کارگزاری انجام میشه. کارگزاری هم برای اینکه بتونه این ارتباط رو بین شما و بازار بورس برقرار کنه و کلی زیرساخت و نیروی انسانی داره، از شما یه مبلغی به عنوان کارمزد می گیره.

اما فقط کارگزاری نیست که از این کارمزد سهم می بره. سازمان بورس و اوراق بهادار که نظارت بر کل بازار رو داره، شرکت سپرده گذاری مرکزی که کار تسویه و ثبت سهام رو انجام میده، شرکت مدیریت فناوری بورس که مسئولیت زیرساخت های نرم افزاری و معاملاتی رو برعهده داره و حتی مالیات دولت، همه و همه از این کیک کارمزد سهم خودشون رو برمی دارن. پس در واقع، شما با پرداخت کارمزد، هزینه های جاری و توسعه این نهادها رو تامین می کنید تا بازار سرمایه بتونه به فعالیتش ادامه بده و شما هم بتونید به راحتی خرید و فروش کنید.

این هزینه ها چه تاثیری روی سود و زیانمون دارن؟

فرض کنید شما یه سهم رو می خرید و بعد از چند روز با یه سود کم می فروشید. اگه از میزان دقیق کارمزدها خبر نداشته باشین، ممکنه اون سود کوچیکتون به راحتی آب بشه و حتی تبدیل به زیان بشه. مخصوصاً برای نوسان گیرها یا کسانی که معاملات کوتاه مدت زیادی انجام می دن، تجمیع این کارمزدها خیلی مهمه. چون هر بار خرید و هر بار فروش، کارمزد و مالیات خودش رو داره و اگه این رفت و آمدها زیاد باشه، بدون اینکه متوجه بشید، بخش قابل توجهی از سرمایه تون صرف هزینه ها میشه.

شناخت دقیق کارمزدها به شما کمک می کنه تا:

• سود خالص رو دقیق تر حساب کنید: بدونید بعد از کسر هزینه ها، دقیقاً چقدر به دستتون میرسه.
• تصمیم های معاملاتی بهتری بگیرید: مثلاً اگه قراره با سود خیلی کم یه سهم رو بفروشید، شاید با در نظر گرفتن کارمزدها متوجه بشید که این معامله اصلا صرفه اقتصادی نداره.
• غافلگیر نشید: موقعی که تو پرتفوی تون، بعد از خرید، سهمتون رو منفی می بینید، دلیلش رو بفهمید و نگران نشید.

کارمزد خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار تهران (با جزئیات کامل و مثال)

وقتی تو بورس تهران سهام خرید و فروش می کنیم، باید برای هر معامله ای که انجام میدیم، یه درصدی رو به عنوان کارمزد و مالیات پرداخت کنیم. این هزینه ها به صورت خودکار از حسابمون کم میشه و نیازی نیست نگران نحوه پرداختش باشیم. بیاین ببینیم این کارمزدها از چه بخش هایی تشکیل میشن و هر کدوم چقدر هستن.

کارمزد خرید سهام بورس تهران چقدره؟

اگه یه سهمی رو تو بورس تهران بخرید، مجموعاً باید حدود ۰.۳۷۱۲ درصد از ارزش اون معامله رو به عنوان کارمزد خرید بپردازید. این درصد بین چند نهاد مختلف تقسیم میشه:

نام نهاد دریافت کننده	درصد کارمزد از ارزش معامله (خرید)
کارگزار	۰.۳۰۴٪
سازمان بورس و اوراق بهادار	۰.۰۴٪
شرکت سپرده گذاری مرکزی	۰.۰۴٪
شرکت مدیریت فناوری بورس تهران	۰.۰۰۷٪
صندوق تثبیت بازار (حق نظارت سازمان)	۰.۰۰۰۲٪
مجموع کارمزد خرید	۰.۳۷۱۲٪

خب حالا یه مثال بزنیم که براتون ملموس تر بشه.

مثال عملی ۱ (محاسبه کارمزد خرید):

فرض کنید می خواهید ۱۰,۰۰۰ سهم از شرکت الف رو بخرید. قیمت هر سهم هم ۲۰۰ تومانه.

• ارزش کل معامله (بدون کارمزد): ۱۰,۰۰۰ سهم × ۲۰۰ تومان/سهم = ۲,۰۰۰,۰۰۰ تومان
• کارمزد خرید: ۲,۰۰۰,۰۰۰ تومان × ۰.۳۷۱۲٪ = ۲,۰۰۰,۰۰۰ × ۰.۰۰۳۷۱۲ = ۷,۴۲۴ تومان
• کل مبلغی که باید پرداخت کنید: ۲,۰۰۰,۰۰۰ تومان + ۷,۴۲۴ تومان = ۲,۰۰۷,۴۲۴ تومان

یعنی شما برای خرید این سهم، نه ۲ میلیون تومان، بلکه حدوداً ۲ میلیون و ۷ هزار و ۴۲۴ تومان از حسابتون کم میشه.

کارمزد فروش سهام بورس تهران و پای مالیاتش

وقتی نوبت به فروش سهام میرسه، قضیه یه کوچولو فرق داره. علاوه بر کارمزد فروش، یه مالیات هم بهش اضافه میشه که فقط فروشنده باید اونو بپردازه. مجموع کارمزد و مالیات فروش سهام در بورس تهران تقریباً ۰.۸۸ درصد از ارزش معامله هست. این درصد هم به این صورت تقسیم میشه:

نام نهاد دریافت کننده	درصد کارمزد/مالیات از ارزش معامله (فروش)
کارگزار	۰.۳۰۴٪
سازمان بورس و اوراق بهادار	۰.۰۴٪
شرکت سپرده گذاری مرکزی	۰.۰۴٪
شرکت مدیریت فناوری بورس تهران	۰.۰۰۷٪
صندوق تثبیت بازار (حق نظارت سازمان)	۰.۰۰۰۲٪
مالیات بر فروش (نیم درصد ارزش فروش)	۰.۵٪
مجموع کارمزد و مالیات فروش	۰.۸۸٪

نکته مهم: مالیات ۰.۵٪ (نیم درصد) از کل ارزش فروش کسر میشه و ارتباطی به سود یا ضرر شما نداره. یعنی چه سود کرده باشید و چه ضرر، این مالیات رو باید پرداخت کنید.

مثال عملی ۲ (محاسبه کارمزد و مالیات فروش):

همون ۱۰,۰۰۰ سهم شرکت الف که بالا خریدین رو حالا می خواهید هر سهم رو به قیمت ۲۲۰ تومان بفروشید.

• ارزش کل معامله (بدون کارمزد و مالیات): ۱۰,۰۰۰ سهم × ۲۲۰ تومان/سهم = ۲,۲۰۰,۰۰۰ تومان
• کارمزد فروش: ۲,۲۰۰,۰۰۰ تومان × ۰.۳۸٪ = ۲,۲۰۰,۰۰۰ × ۰.۰۰۳۸ = ۸,۳۶۰ تومان (اینجا مجموع کارمزد کارگزاری، سازمان بورس، سپرده گذاری، مدیریت فناوری و صندوق تثبیت، بدون مالیات، ۰.۳۸٪ میشه)
• مالیات بر فروش: ۲,۲۰۰,۰۰۰ تومان × ۰.۵٪ = ۲,۲۰۰,۰۰۰ × ۰.۰۰۵ = ۱۱,۰۰۰ تومان
• مجموع کارمزد و مالیات فروش: ۸,۳۶۰ تومان + ۱۱,۰۰۰ تومان = ۱۹,۳۶۰ تومان
• کل مبلغی که بعد از فروش به حسابتون واریز میشه: ۲,۲۰۰,۰۰۰ تومان – ۱۹,۳۶۰ تومان = ۲,۱۸۰,۶۴۰ تومان

همونطور که می بینید، مبلغی که نهایتاً به دستتون میرسه، با قیمت فروش اسمی تفاوت داره. اینجاست که اهمیت دونستن کارمزدها خودش رو نشون میده.

جمع بندی کارمزد خرید و فروش سهام در بورس: حدود ۱.۲۵ درصد

اگه کارمزد خرید (۰.۳۷۱۲٪) و کارمزد و مالیات فروش (۰.۸۸٪) رو با هم جمع کنیم، مجموعاً حدود ۱.۲۵۱۲٪ از ارزش معامله (رفت و برگشت) رو باید به عنوان هزینه پرداخت کنیم. این عدد رو همیشه یادتون باشه، مخصوصاً اگه اهل نوسان گیری هستین، چون این ۱.۲۵ درصد برای هر رفت و برگشت روی سهمتون، ازتون کسر میشه.

کارمزد معاملات سهام در فرابورس ایران (تفاوت ها و مثالش)

فرابورس ایران، یه بازار موازی با بورس اوراق بهادار تهران هست که سهام شرکت های کوچیک تر یا شرکت هایی که شرایط پذیرش در بورس رو ندارن، توش معامله میشه. ممکنه فکر کنید کارمزد معاملات تو فرابورس هم دقیقاً مثل بورسه، اما یه تفاوت های کوچیکی وجود داره که بد نیست بدونید.

تفاوت های کوچیک کارمزد بورس و فرابورس چیست؟

تفاوت اصلی تو سهم بعضی نهادها از کارمزده. مثلاً درصد سهم سازمان بورس تو فرابورس ممکنه یه مقدار جزئی با بورس فرق داشته باشه، یا شاید سهمی که به صندوق تثبیت بازار واریز میشه، متفاوت باشه. این تفاوت ها معمولاً خیلی ناچیزن و مبلغ نهایی کارمزد رو به صورت چشمگیری تغییر نمیدن، اما دونستنش خالی از لطف نیست. در کل، هدف اینه که کارمزدها تو هر دو بازار رقابتی و شفاف باشن.

جدول کارمزد خرید سهام در فرابورس

کارمزد خرید سهام در فرابورس هم دقیقاً مثل بورس، بین نهادهای مختلفی تقسیم میشه و مجموعش تقریباً ۰.۳۶۳۲ درصد از ارزش معامله است.

نام نهاد دریافت کننده	درصد کارمزد از ارزش معامله (خرید فرابورس)
کارگزار	۰.۳۰۴٪
سازمان فرابورس ایران	۰.۰۳۴٪
شرکت سپرده گذاری مرکزی	۰.۰۴٪
شرکت مدیریت فناوری بورس تهران	۰.۰۰۷٪
صندوق تثبیت بازار (حق نظارت سازمان)	۰.۰۰۰۲٪
مجموع کارمزد خرید فرابورس	۰.۳۶۳۲٪

جدول کارمزد فروش سهام در فرابورس

برای فروش سهام در فرابورس هم، علاوه بر کارمزد، مالیات ۰.۵ درصدی از ارزش فروش کسر میشه. مجموع کارمزد و مالیات فروش در فرابورس تقریباً ۰.۸۸ درصد از ارزش معامله است.

نام نهاد دریافت کننده	درصد کارمزد/مالیات از ارزش معامله (فروش فرابورس)
کارگزار	۰.۳۰۴٪
سازمان فرابورس ایران	۰.۰۳۴٪
شرکت سپرده گذاری مرکزی	۰.۰۴٪
شرکت مدیریت فناوری بورس تهران	۰.۰۰۷٪
صندوق تثبیت بازار (حق نظارت سازمان)	۰.۰۰۰۲٪
مالیات بر فروش (نیم درصد ارزش فروش)	۰.۵٪
مجموع کارمزد و مالیات فروش فرابورس	۰.۸۸٪

می بینید که درصد کارمزد فروش در فرابورس دقیقاً مثل بورسه (۰.۸۸٪)، و تنها تفاوت در بخش کارمزد خرید هست که به جای ۰.۳۷۱۲٪ در بورس، تو فرابورس ۰.۳۶۳۲٪ هست.

مثال عملی ۳ (محاسبه در فرابورس):

تصور کنید می خواهید ۵,۰۰۰ سهم از شرکت ب که تو فرابورس معامله میشه رو بخرید. قیمت هر سهم هم ۱,۰۰۰ تومانه. بعد از مدتی، هر سهم رو ۱,۰۵۰ تومان می فروشید.

• مرحله خرید:
  • ارزش کل معامله خرید: ۵,۰۰۰ سهم × ۱,۰۰۰ تومان/سهم = ۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان
  • کارمزد خرید فرابورس: ۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان × ۰.۳۶۳۲٪ = ۵,۰۰۰,۰۰۰ × ۰.۰۰۳۶۳۲ = ۱۸,۱۶۰ تومان
  • کل مبلغ پرداختی برای خرید: ۵,۰۰۰,۰۰۰ + ۱۸,۱۶۰ = ۵,۰۱۸,۱۶۰ تومان
• مرحله فروش:
  • ارزش کل معامله فروش: ۵,۰۰۰ سهم × ۱,۰۵۰ تومان/سهم = ۵,۲۵۰,۰۰۰ تومان
  • کارمزد فروش و مالیات فرابورس: ۵,۲۵۰,۰۰۰ تومان × ۰.۸۸٪ = ۵,۲۵۰,۰۰۰ × ۰.۰۰۸۸ = ۴۶,۲۰۰ تومان
  • کل مبلغ دریافتی بعد از فروش: ۵,۲۵۰,۰۰۰ – ۴۶,۲۰۰ = ۵,۲۰۳,۸۰۰ تومان
• سود خالص شما: ۵,۲۰۳,۸۰۰ تومان (دریافتی) – ۵,۰۱۸,۱۶۰ تومان (پرداختی) = ۱۸۵,۶۴۰ تومان

همین مثال نشون میده که اگه این کارمزدها رو ندونید، ممکنه سودی که فکر می کردید به دست میارید، خیلی کمتر از واقعیت باشه.

مفاهیم و نکات مهم درباره هزینه های معاملات بورسی که باید بدونی!

گذشته از اون درصدها و جدول هایی که دیدیم، یه سری مفاهیم و نکات مهم دیگه هم هستن که دونستنشون می تونه بهتون کمک کنه تا دید بهتری نسبت به هزینه های معاملاتی داشته باشید و هیچ جای ابهامی براتون نمونه.

فرق «ارزش خالص» و «ارزش ناخالص» سفارش چیه؟

وقتی یه سفارشی رو تو سیستم کارگزاری ثبت می کنید، دو تا مفهوم رو ممکنه ببینید: ارزش ناخالص سفارش و ارزش خالص سفارش. بیاین ببینیم فرقشون چیه:

• ارزش ناخالص سفارش: این همون قیمتیه که شما برای یه سهم در نظر می گیرید ضربدر تعداد سهمی که می خواید بخرید یا بفروشید. یعنی مبلغی که بدون در نظر گرفتن هیچ هزینه ای، به دست میاد.
  
  مثال: خرید ۱,۰۰۰ سهم به قیمت ۵۰۰ تومان = ارزش ناخالص: ۱,۰۰۰ × ۵۰۰ = ۵۰۰,۰۰۰ تومان
• ارزش خالص سفارش: این مبلغیه که بعد از اعمال کارمزدها و مالیات، واقعاً به حساب شما واریز میشه یا از حسابتون کسر میشه.

حالا اگه بخواهیم با فرمول بگیم:

• برای خرید: ارزش خالص سفارش خرید (CB) = (قیمت (P) × حجم (V)) + کارمزد خرید (Cb)
• برای فروش: ارزش خالص سفارش فروش (CS) = (قیمت (P) × حجم (V)) – کارمزد فروش (Cs) (که شامل مالیات هم میشه)

مثال عملی ۴:

فرض کنید می خواهید ۲۰۰ سهم از شرکتی رو به قیمت هر سهم ۸۰۰ تومان بخرید و بعد به قیمت ۸۵۰ تومان بفروشید. (با استفاده از کارمزدهای بورس تهران)

• در مرحله خرید:
  • ارزش ناخالص خرید: ۲۰۰ سهم × ۸۰۰ تومان = ۱۶۰,۰۰۰ تومان
  • کارمزد خرید: ۱۶۰,۰۰۰ × ۰.۰۰۳۷۱۲ = ۵۹۳.۹۲ تومان
  • ارزش خالص سفارش خرید (CB): ۱۶۰,۰۰۰ + ۵۹۳.۹۲ = ۱۶۰,۵۹۳.۹۲ تومان (مبلغی که از حسابتون کم میشه)
• در مرحله فروش:
  • ارزش ناخالص فروش: ۲۰۰ سهم × ۸۵۰ تومان = ۱۷۰,۰۰۰ تومان
  • کارمزد و مالیات فروش: ۱۷۰,۰۰۰ × ۰.۰۰۸۸ = ۱,۴۹۶ تومان
  • ارزش خالص سفارش فروش (CS): ۱۷۰,۰۰۰ – ۱,۴۹۶ = ۱۶۸,۵۰۴ تومان (مبلغی که به حسابتون واریز میشه)
• سود یا زیان خالص شما: ۱۶۸,۵۰۴ – ۱۶۰,۵۹۳.۹۲ = ۷,۹۱۰.۰۸ تومان سود خالص

همین مثال ساده نشون می ده که کارمزدها چطور روی سود خالص شما تأثیر میذارن و باعث میشن سودتون کمتر از اون چیزی که فکر می کردین، بشه.

سقف کارمزد معاملات سهام: آیا هزینه ها سقفی دارند؟

حتماً این سوال براتون پیش میاد که اگه یه معامله خیلی بزرگ انجام بدیم، آیا کارمزدش تا بی نهایت بالا میره؟ خوشبختانه نه! سازمان بورس برای کارمزد خرید و فروش سهام یه سقف مشخص تعیین کرده. طبق آخرین مصوبات (که البته ممکنه تغییر کنه)، حداکثر کارمزد خرید و فروش سهام (بجز مالیات) برای هر طرف معامله (خریدار یا فروشنده) مبلغ مشخصی در نظر گرفته شده است. این یعنی اگه ارزش معامله شما انقدر بالا باشه که کارمزدش از این سقف بیشتر بشه، شما فقط همون مبلغ سقف رو پرداخت می کنید.

باید یادتون باشه که این سقف فقط شامل کارمزدها میشه و مالیات ۰.۵ درصدی فروش سهام، بدون سقف محاسبه و کسر میشه. این نکته برای معاملات بزرگ، خیلی مهمه و باید حواستون باشه.

مالیات در معاملات سهام: فقط فروشنده باید مالیات بده؟

این یکی از مهم ترین سوالاته که خیلی ها رو گیج می کنه. جوابش ساده است: بله، فقط فروشنده سهام هست که مالیات ۰.۵ درصدی رو پرداخت می کنه. خریدار هیچ مالیاتی بابت خرید سهام نمی ده.

یه خبر خوب دیگه هم اینه که سود حاصل از افزایش قیمت سهام و همچنین سود نقدی (سود مجمع یا همون DPS) که شرکت ها بین سهامدارانشون تقسیم می کنن، معاف از مالیات بر درآمد هستن. این یعنی شما بابت سود مستقیمی که از بازار سرمایه به دست میارید، مالیات جداگانه ای پرداخت نمی کنید. مالیات فقط روی ارزش کل فروش کسر میشه و ربطی به اینکه شما از این فروش سود کردید یا ضرر، نداره.

چرا بعد از خرید سهم، تو پرتفوی منفی میشه؟

این سوال رایج ترین نگرانی بین تازه واردهاست. سهم رو می خرید، بعد نگاه می کنید به پرتفوی تون و می بینید همون لحظه، یه درصد کوچیکی (مثلاً ۱.۲۵٪) در ضرر هستید! تعجب می کنید که چرا این اتفاق افتاده، مگه نه اینکه هنوز سهم رو نفروختید؟

قضیه اینه که سیستم کارگزاری ها برای اینکه از همون اول به شما یه دید واقعی از سود و زیان ارائه بدن، مبلغ مجموع کارمزد خرید و فروش (حدود ۱.۲۵٪) رو همون لحظه خرید، روی قیمت بهای تمام شده سهم اعمال می کنن. یعنی فرض می کنن اگه الان این سهم رو بخرید و بلافاصله بفروشید، چقدر باید کارمزد پرداخت کنید. به همین خاطر، پرتفوی شما همون لحظه خرید، به میزان این کارمزدها منفی نشون داده میشه. نگران نباشید، این یه خطای محاسباتی نیست، بلکه یه محاسبه پیش فرض برای شفافیت بیشتره. تا وقتی سهم رو نفروشید، مالیات ۰.۵ درصدی فروش از شما کسر نمیشه، اما کارگزاری ها اون رو هم توی محاسبات اولیه پرتفو اعمال می کنند تا شما متوجه شوید برای اینکه سر به سر شوید، سهم باید حداقل ۱.۲۵٪ رشد کند.

نقش صندوق توسعه بازار در کارمزدهامون چیه؟

یکی از اجزای کارمزد کارگزاری ها، اون سهم ۳۰ درصدیه که به حساب صندوق سرمایه گذاری مشترک توسعه بازار واریز میشه. شاید براتون سوال باشه این صندوق چیه و چرا از پول ما به اون واریز میشه؟ این صندوق با هدف حمایت از حقوق و منافع سرمایه گذاران و کمک به ثبات بازار سرمایه تشکیل شده. یعنی وقتی بازار دچار نوسانات شدید میشه و نیاز به حمایت داره، این صندوق وارد عمل میشه و با تزریق نقدینگی، از ریزش های شدید جلوگیری می کنه. در واقع، شما با پرداخت اون بخش از کارمزد، به پایداری و سلامت کل بازار سرمایه کمک می کنید.

کارمزد معاملات با ارزش کم: یه استثنای جالب!

شاید ندونید، اما سازمان بورس یه مصوبه ای داره که طبق اون، برای معاملات با ارزش خیلی کم، یه سقف کارمزد در نظر گرفته. مثلاً اگه ارزش یه معامله (چه خرید چه فروش) کمتر از مبلغی مشخص (مثلاً ۵ میلیون ریال یا ۵۰۰ هزار تومان) باشه، کارگزاری مجاز نیست که کارمزدی بیشتر از یه مبلغ ثابت (مثلاً ۲۰ هزار ریال یا ۲ هزار تومان) از شما بگیره. هدف از این مصوبه، حمایت از سهامداران خرد و تسهیل معاملات با حجم پایین هست. البته بعضی از کارگزاری ها حتی برای این معاملات هم، کارمزد رو به صورت تناسبی حساب می کنن و همون سقف رو هم از مشتری نمی گیرن.

کارمزد معاملات سایر اوراق بهادار (یک نگاه سریع)

بازار سرمایه فقط محدود به سهام نیست. انواع دیگه ای از اوراق بهادار هم تو این بازار معامله میشن که هر کدوم کارمزدهای خاص خودشون رو دارن. دونستن این کارمزدها هم می تونه بهتون کمک کنه تا اگه خواستید تو این بازارها فعال بشید، اطلاعات کافی داشته باشید.

کارمزد اوراق بدهی (صکوک و مشارکت)

اوراق بدهی مثل اوراق مشارکت یا صکوک، ابزارهایی هستن که دولت یا شرکت ها برای تامین مالی خودشون منتشر می کنن. این اوراق معمولاً ریسک کمتری دارن و سود ثابت یا مشخصی بهشون تعلق می گیره. کارمزد خرید و فروش این اوراق خیلی کمتر از سهامه و معمولاً مالیات فروش هم ندارن. مثلاً مجموع کارمزد خرید و فروش اوراق بدهی در حدود ۰.۰۱۴۵٪ از ارزش معامله است که در مقایسه با ۱.۲۵٪ سهام، خیلی ناچیزه. این یعنی اگه ۱ میلیون تومان اوراق بدهی بخرید و بفروشید، فقط حدود ۱۴۵ تومان کارمزد می دید.

کارمزد صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله (ETF)

صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله یا ETFها، مثل یه سبد از سهام یا دارایی های دیگه هستن که تو بورس معامله میشن. کارمزد معاملات ETFها هم از سهام کمتره و نکته جالب اینجاست که اکثر ETFها (مثل ETFهای سهامی، مختلط، درآمد ثابت و کالایی) از مالیات معاف هستن. کارمزد خرید و فروش ETFها معمولاً در حدود ۰.۱۱۵٪ تا ۰.۱۲٪ (برای صندوق های سهامی) و حتی کمتر از این برای صندوق های درآمد ثابت (حدود ۰.۰۱۸٪) هست. این پایین بودن کارمزد، ETFها رو به گزینه جذابی برای سرمایه گذاری غیرمستقیم تبدیل می کنه.

کارمزد اوراق تسهیلات مسکن (تسه)

اگه قصد خرید خونه رو داشته باشید و بخواید از تسهیلات مسکن استفاده کنید، احتمالاً اسم اوراق تسه رو شنیدید. این اوراق تو فرابورس معامله میشن و شما باید برای دریافت وام مسکن، اول این اوراق رو بخرید. کارمزد خرید و فروش اوراق تسه هم مثل سایر اوراق، مشخصه و معمولاً مجموع کارمزد خرید و فروش اون ها حدود ۰.۰۷۳٪ از ارزش معامله هست.

نکات کاربردی و طلایی درباره کارمزدها برای موفقیت بیشتر در بورس

تا اینجا با ساختار و جزئیات کارمزدهای خرید و فروش سهام آشنا شدیم. اما دونستن چند نکته کاربردی دیگه، می تونه کمک بزرگی بهتون بکنه تا با دید بازتری تو بازار فعالیت کنید و از هر غافلگیری ای جلوگیری کنید:

• کارمزدها اتوماتیک کسر میشن: اصلاً لازم نیست نگران باشید که چطور باید کارمزدها رو پرداخت کنید. به محض اینکه معامله تون انجام میشه، کارگزاری به صورت خودکار مبلغ کارمزد و مالیات رو از حسابتون کسر می کنه و شما فقط مبلغ خالص رو دریافت یا پرداخت می کنید. خیلی راحت و بی دردسر!
• مواظب نوسان گیری باش (اثر انباشته کارمزد): اگه جزو اون دسته از معامله گرانی هستید که زیاد خرید و فروش می کنید و اصطلاحاً نوسان گیر هستید، باید حسابی حواستون به کارمزدها باشه. هر بار رفت و برگشت روی سهم (خرید و فروش) یعنی حدود ۱.۲۵ درصد هزینه. اگه این تعداد معاملات زیاد بشه، این درصدها روی هم انباشته میشن و می تونن بخش قابل توجهی از سرمایه یا سود شما رو از بین ببرن. گاهی وقتا بهتره به جای نوسان گیری های زیاد و کم سود، صبر کنید تا یه سود منطقی به دست بیارید و بعد سهم رو بفروشید تا کارمزدها سودتون رو نخورن.
• چطور کارمزد پرداختی مون رو ببینیم؟ خیلی از کارگزاری ها تو پنل کاربری آنلاینشون، قسمتی رو برای مشاهده جزئیات معاملات و هزینه ها قرار دادن. با مراجعه به بخش تاریخچه معاملات یا گزارشات، می تونید ببینید برای هر معامله ای که انجام دادید، دقیقاً چقدر کارمزد و مالیات پرداخت کردید. این گزارشات می تونه بهتون کمک کنه تا مدیریت بهتری روی هزینه هاتون داشته باشید.
• آیا کارگزاری ها تخفیف هم میدن؟ گاهی اوقات بعضی از کارگزاری ها برای جذب مشتری یا برای مشتریان فعال خودشون، طرح های تخفیف کارمزد دارن. این تخفیف ها می تونه شامل کاهش درصدی از کارمزد کارگزاری باشه. اگه اهل معاملات زیاد هستید، حتماً شرایط کارگزاری های مختلف رو از این نظر بررسی کنید، چون حتی یه تخفیف کوچیک هم می تونه تو حجم بالای معاملات، تفاوت بزرگی ایجاد کنه.
• مراجع رسمی برای اطلاعات به روز: یادتون باشه که نرخ کارمزدها و مالیات ها ممکنه هر از گاهی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تغییر کنه. برای اطلاع از آخرین و به روزترین اطلاعات، همیشه بهترین کار اینه که به وب سایت رسمی سازمان بورس و اوراق بهادار (seo.ir) یا وب سایت فرابورس (ifb.ir) مراجعه کنید. این مراجع، موثق ترین منابع برای دریافت اطلاعات هستن.

خب رسیدیم به انتهای ماجرای کارمزدها! همونطور که دیدید، کارمزد خرید و فروش سهام در بورس فقط یه عدد ساده نیست، بلکه یه عامل مهمیه که می تونه روی سود و زیان نهایی شما تاثیر بذاره. از کارمزد حدود ۰.۳۷ درصدی خرید تا ۰.۸۸ درصدی فروش (که شامل مالیات ۰.۵ درصدی هم میشه)، همه و همه دست به دست هم میدن تا مجموعاً حدود ۱.۲۵ درصد از ارزش معاملات رفت و برگشت شما رو به خودشون اختصاص بدن. حالا که با جزئیات این هزینه ها، تفاوت بورس و فرابورس، مالیات ها، سقف کارمزدها و حتی دلیل اون منفی شدن پرتفوی بعد از خرید آشنا شدید، می تونید با آگاهی کامل تر و قدم های محکم تری تو بازار سرمایه فعالیت کنید. یادتون باشه، هر چقدر اطلاعاتتون کامل تر باشه، تصمیم هاتون هم هوشمندانه تر و پرسودتر خواهد بود. پس همیشه مدیریت هزینه ها رو در کنار تحلیل بازار و انتخاب درست سهام، جدی بگیرید تا در مسیر موفقیت تو بورس، موفق تر از همیشه باشید.