نداشتن گواهینامه در تصادف: تمام آنچه باید درباره مجازات، دیه و بیمه بدانید [بروزرسانی سال 1403/1404]

وقتی خدای نکرده تصادفی رخ میده و شما گواهینامه ندارید، اوضاع حسابی پیچیده میشه. این فقط یه جریمه رانندگی ساده نیست؛ پیامدهای قانونی، بیمه ای و مالی سنگینی داره که میتونه زندگی آدم رو زیر و رو کنه. از پرداخت دیه و خسارت گرفته تا مجازات های کیفری مثل حبس و محرومیت از رانندگی، داستان نداشتن گواهینامه در تصادف، خیلی جدی تر از چیزیه که خیلیا فکر می کنن.

راستش رو بخواید، هرکسی که پشت فرمون میشینه، چه تازه کار باشه چه حرفه ای، چه با موتور باشه چه با ماشین سنگین، باید گواهینامه متناسب و معتبر داشته باشه. این قانون برای امنیت خودمون و بقیه تو جاده هاست. رانندگی بدون گواهینامه، مثل این می مونه که بدون بلد بودن شنا، بپریم تو قسمت عمیق استخر! خطرناکه و عواقب جبران ناپذیری داره. حالا بیایید با هم ببینیم اگه این اتفاق ناخوشایند افتاد، یعنی توی تصادف، گواهینامه نداشتیم، باید منتظر چه چیزایی باشیم.

مبانی قانونی و مجازات رانندگی بدون گواهینامه (قبل از تصادف)

چرا رانندگی بدون گواهینامه جرمه؟

شاید بعضیا فکر کنن رانندگی یه چیز ساده ست و بدون گواهینامه هم میشه از پسش بر اومد. اما قضیه اینجوری نیست. قانون گذار الکی این همه سخت گیری نکرده و گرفتن گواهینامه رو اجباری نکرده. دلیل اصلیش هم واضحه: حفظ جان آدم ها. وقتی شما بدون آموزش و مهارت لازم پشت فرمون می نشینید، هم جون خودتون رو به خطر میندازید، هم جون سرنشینان خودروتون و هم بقیه افراد تو خیابون رو. نداشتن گواهینامه یعنی شما اصول اولیه رانندگی ایمن رو یاد نگرفتید یا اصلا امتحانش رو ندادید. همین نابلدی یا بی پروایی، میتونه منجر به اتفاقات خیلی بدی بشه.

علاوه بر این، گواهینامه داشتن به نظم عمومی و اجتماعی هم کمک میکنه. یه جورایی گواهینامه، مثل مجوزیه که به شما میگه آقا/خانم، شما صلاحیت رانندگی رو دارید و میتونید تو جاده ها حرکت کنید. بدون این مجوز، هرج و مرج میشه و هرکس هرطور که دلش خواست رانندگی می کنه که اصلا خوب نیست. ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) هم دقیقا به همین جرم اشاره می کنه و برای رانندگی بدون گواهینامه مجازات تعیین کرده.

جریمه و حبس رانندگی بدون گواهینامه برای بار اول و تکرار

تصور کنید پشت فرمون نشستید و گواهینامه ندارید. اگه پلیس شما رو متوقف کنه، یا بدتر از اون، تصادفی پیش بیاد، چی میشه؟ اولین چیزی که باید بدونید اینه که این یه جرمه و مجازات داره.

• برای بار اول: معمولا مجازات رانندگی بدون گواهینامه برای بار اول، حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا ۱۰ میلیون ریال (۱ میلیون تومان) یا هر دو هست. البته خیلیا فکر می کنن این فقط یه جریمه کوچیکه و خب پرداختش می کنن، اما نباید جنبه کیفریش رو دست کم گرفت.
• برای تکرار جرم: اگه دفعه دوم یا بیشتر این اشتباه رو تکرار کنید، مجازات خیلی سنگین تر میشه. حبس تعزیری از دو ماه تا شش ماه در انتظار شما خواهد بود. علاوه بر این، توقیف وسیله نقلیه هم جزو مجازات های دیگه هست که حسابی دردسرسازه.

خلاصه کلام اینکه، رانندگی بدون گواهینامه رو ساده نگیرید. این یه بازی با آتشیه که ممکنه خیلی گرون تموم بشه.

گواهینامه متناسب چی میگه؟ (انواع گواهینامه)

شاید با خودتون بگید خب من گواهینامه دارم، پس مشکلی نیست. اما باید بدونید که انواع گواهینامه داریم و هر کدوم برای یه نوع وسیله نقلیه خاصه. اگه با گواهینامه ای که متناسب با ماشینتون نیست رانندگی کنید، قانون میگه فرقی با نداشتن گواهینامه ندارید!

بیایید انواع گواهینامه ها رو مرور کنیم:

1. گواهینامه رانندگی موتورسیکلت: فقط برای موتور.
2. گواهینامه رانندگی پایه ۳: برای ماشین های سواری و وانت با وزن کمتر از ۳.۵ تن و حداکثر ۹ سرنشین.
3. گواهینامه رانندگی پایه ۲: برای مینی بوس و کامیونت با وزن کمتر از ۶ تن و حداکثر ۲۶ سرنشین.
4. گواهینامه رانندگی پایه ۱: برای اتوبوس، کامیون و ماشین های سنگین تر.
5. گواهینامه رانندگی ویژه: برای وسایل نقلیه خاص مثل تراکتور، لیفتراک و … .

حالا فرض کنید شما گواهینامه پایه ۳ دارید و با یه نیسان (که معمولا وزنش بیشتر از ۳.۵ تنه) تصادف می کنید. در این حالت، شما عملاً نداشتن گواهینامه در تصادف رو تجربه می کنید و با همون مجازات ها و دردسرها روبرو میشید. پس همیشه مطمئن باشید که گواهینامه تون با وسیله ای که باهاش رانندگی می کنید، همخونی داره.

رانندگی با گواهینامه نامتناسب، از نظر قانونی دقیقا مثل نداشتن گواهینامه محسوب میشه و مجازات های مشابهی در پی داره.

پیامدهای حقوقی و کیفری نداشتن گواهینامه در تصادف

آیا نداشتن گواهینامه یعنی مقصر بودن؟

یه باور غلط و رایج وجود داره که میگه اگه گواهینامه نداشته باشی و تصادف کنی، حتما مقصری. اما بذارید خیال شما رو راحت کنم: نداشتن گواهینامه لزوماً به معنای مقصر بودن در تصادف نیست. تعیین مقصر اصلی حادثه، وظیفه افسر راهنمایی و رانندگیه که بر اساس شواهد، کروکی و بررسی صحنه تصادف انجام میشه.

یعنی چی؟ یعنی ممکنه شما گواهینامه نداشته باشید، اما طرف مقابل با سرعت غیرمجاز اومده باشه یا چراغ قرمز رو رد کرده باشه و مقصر اصلی اون باشه. در این حالت، افسر راهنمایی و رانندگی، مقصر رو طرف مقابل اعلام می کنه. اما این به این معنی نیست که شما از همه چیز معاف میشید! مجازات رانندگی بدون گواهینامه، که خودش یه جرم جداگانه هست، همچنان سر جای خودش باقیه و باید بابتش پاسخگو باشید. پس اگه گواهینامه ندارید و تصادف کردید، اول از همه خونسردی خودتون رو حفظ کنید و بذارید افسر کارش رو انجام بده، اما یادتون باشه که به هر حال جریمه رانندگی بدون گواهینامه رو باید بپردازید.

سناریو اول: راننده بدون گواهینامه مقصره

حالا بیایید بدترین حالت رو در نظر بگیریم: شما گواهینامه ندارید و افسر هم شما رو مقصر تصادف شناخته. در این شرایط، بسته به نوع خسارت، اوضاع میتونه حسابی پیچیده بشه.

تصادف با خسارت مالی

فرض کنید تصادف فقط منجر به خسارت مالی شده، مثلا ماشین طرف مقابل خط و خش برداشته یا سپر جلوش آسیب دیده. تو این وضعیت، مسئولیت مستقیم جبران تمام خسارت ها با شماست. یعنی چی؟ یعنی باید تمام هزینه های تعمیر و افت قیمت احتمالی خودروی طرف مقابل رو از جیب خودتون پرداخت کنید.

نکته مهم اینجاست که اگه شما مقصر باشید و گواهینامه هم نداشته باشید، بیمه بدنه خودروی خودتون هم خسارت رو پوشش نمیده. پس اگه ماشین خودتون هم آسیب دیده باشه، باید هزینه تعمیرات اون رو هم خودتون تقبل کنید. اینجاست که نداشتن گواهینامه حسابی هزینه ساز میشه.

تصادف منجر به جرح (آسیب بدنی)

اگه تصادف خدای نکرده باعث آسیب دیدگی یا جراحت برای افراد دیگه (سرنشینان خودروی مقابل، عابران پیاده یا حتی سرنشینان خودروی خودتون) بشه، داستان خیلی جدی تر میشه. تو این حالت، شما ملزم به پرداخت دیه هستید.

شاید فکر کنید خب بیمه شخص ثالث هست دیگه! درسته، بیمه شخص ثالث تو اینجور موارد، دیه و خسارت جانی رو به زیان دیده پرداخت میکنه. اما یه اما بزرگ داره: چون شما گواهینامه نداشتید، شرکت بیمه حق داره تمام مبلغی رو که بابت دیه پرداخت کرده، از شما پس بگیره. یعنی عملاً شما بدهکار شرکت بیمه میشید و باید این پول رو بهشون برگردونید.

علاوه بر این، مجازات های تکمیلی هم در انتظارتون هست:

• حبس: بسته به شدت جراحت و تشخیص قاضی، ممکنه به حبس تعزیری محکوم بشید.
• جزای نقدی: پرداخت مبلغی به عنوان جریمه نقدی.
• محرومیت از رانندگی: ممکنه برای مدت ۱ تا ۵ سال از حق رانندگی محروم بشید.

یه نکته مهم دیگه هم اینه که اگه شاکی خصوصی (فرد آسیب دیده) رضایت بده، این رضایت میتونه روی جنبه عمومی جرم و مجازات حبس شما تاثیر بذاره و ممکنه تخفیف بگیرید. اما به هر حال، پرونده از نظر جنبه عمومی جرم مختومه نمیشه و دادگاه همچنان به اون رسیدگی می کنه.

تصادف منجر به فوت (قتل غیرعمد یا شبه عمد)

خدای نکرده، اگه تصادف منجر به فوت بشه، این دیگه اوج پیچیدگی و سختی کار هست. تو این شرایط، معمولا بحث قتل غیرعمد یا قتل شبه عمد مطرح میشه. بیشتر اوقات، نداشتن گواهینامه در تصادف منجر به فوت، به عنوان قتل غیرعمد شناخته میشه، چون راننده قصد قبلی برای کشتن کسی رو نداشته و این اتفاق بر اثر بی احتیاطی، بی مبالاتی یا عدم رعایت مقررات رانندگی رخ داده.

تو این حالت، شما باید دیه کامل انسان رو پرداخت کنید. مبلغ دیه هم هر سال توسط قوه قضائیه اعلام میشه و تو ماه های حرام (محرم، رجب، ذی حجه و ذی قعده) بیشتر هم هست. مثلا برای سال ۱۴۰۳، مبلغ دیه در ماه های عادی ۹۰۰ میلیون تومان و در ماه های حرام ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان بوده.

جدای از دیه، مجازات های دیگه هم وجود داره:

• حبس تعزیری: معمولا بین ۱ تا ۳ سال حبس در نظر گرفته میشه.
• محرومیت از حقوق اجتماعی: ممکنه برای ۶ ماه تا ۵ سال از حقوق اجتماعی مثل رانندگی محروم بشید.

اینجا هم رضایت اولیای دم (خانواده متوفی) روی میزان مجازات تاثیر داره، اما پرونده کاملاً مختومه نمیشه. جنبه عمومی جرم همچنان مورد رسیدگی قرار میگیره و شما باید مجازات های مربوط به اون رو تحمل کنید.

سناریو دوم: راننده بدون گواهینامه مقصر نیست

حالا بیایید به سناریوی امیدوارکننده تر بپردازیم: شما گواهینامه ندارید، اما افسر راهنمایی و رانندگی تشخیص داده که مقصر اصلی تصادف، شما نبودید و طرف مقابل مقصره.

تو این شرایط، یه خبر خوب و یه خبر نه چندان خوب داریم:

• خبر خوب: از نظر پرداخت خسارت و دیه به طرف مقابل، مسئولیتی متوجه شما نیست. شما حق دارید خسارت های مالی و جانی که به خودتون یا خودروتون وارد شده رو از بیمه شخص ثالث راننده مقصر دریافت کنید. پس در این مورد، نگران پرداخت خسارت از جیب خودتون نباشید.
• خبر نه چندان خوب: با اینکه مقصر تصادف نیستید، اما جرم رانندگی بدون گواهینامه همچنان سر جای خودشه! یعنی چی؟ یعنی شما همچنان بابت نداشتن گواهینامه، جریمه نقدی خواهید شد و ممکنه خودروتون هم توقیف بشه. این دو تا قضیه از هم جدان و دادگاه به جرم رانندگی بدون گواهینامه شما جداگانه رسیدگی می کنه، حتی اگه تو تصادف مقصر نبوده باشید.

پس یادتون باشه، نداشتن گواهینامه در هر صورت دردسرسازه، چه مقصر باشید چه بی تقصیر.

جنبه بیمه ای نداشتن گواهینامه در تصادف

بیمه شخص ثالث: راننده بدون گواهینامه و قانون جدیدش

بیمه شخص ثالث، مثل یه سپر حمایتیه که برای جبران خسارت به اشخاص ثالث (یعنی هرکسی جز راننده مقصر) طراحی شده. این بیمه تو ایران اجباریه و تقریبا همه ماشین ها باید داشته باشن. حالا اگه نداشتن گواهینامه در تصادف پیش بیاد، تکلیف چیه؟

خوشبختانه، قانون جدید بیمه شخص ثالث، یه نکته مهم داره: بیمه، خودرو محور هست، نه فرد محور. یعنی چی؟ یعنی اگه ماشینی بیمه شخص ثالث داشته باشه، شرکت بیمه موظفه خسارت های جانی و مالی وارد شده به شخص ثالث رو پرداخت کنه، حتی اگه راننده مقصر گواهینامه نداشته باشه. این خبر خوبیه برای قربانیان تصادف با راننده بی گواهینامه، چون بالاخره خسارتشون رو می گیرن.

اما اینجا یه اما بزرگ هست: شرکت بیمه بعد از پرداخت خسارت، حق داره تمام پولی رو که به زیان دیده داده، از راننده مقصر فاقد گواهینامه پس بگیره. به این میگن بازیافت خسارت. یعنی شما عملاً بدهکار شرکت بیمه میشید! در مواردی هم که راننده مقصر بی بضاعت باشه یا امکان بازپس گیری نباشه، صندوق تأمین خسارت های بدنی وارد عمل میشه و خسارت رو پرداخت می کنه، اما باز هم تلاش می کنه این مبلغ رو از راننده مقصر یا ورثه اون بازپس بگیره.

بیمه بدنه و دردسرهای نداشتن گواهینامه

حالا برسیم به بیمه بدنه. بیمه بدنه، خسارت های وارد شده به خودروی خودتون رو پوشش میده. اما متاسفانه اگه شما گواهینامه نداشته باشید و مقصر تصادف شناخته بشید، بیمه بدنه هیچ خسارتی به خودروی شما پرداخت نمیکنه. این یکی از بزرگترین دردسرهای نداشتن گواهینامه در تصادف هست، چون باید تمام هزینه های تعمیر ماشین خودتون رو هم از جیب پرداخت کنید. پس اگه خدای نکرده گواهینامه ندارید، بهتره اصلا پشت فرمون ننشینید، چون هم خودتون رو به خطر میندازید و هم ممکنه متحمل خسارت های مالی سنگینی بشید.

گواهینامه تاریخ گذشته: تکلیف چیه؟

این یه وضعیت متفاوته و خیلیا رو نگران می کنه. اگه گواهینامه تون منقضی شده باشه، یعنی تاریخ اعتبارش گذشته، آیا مثل نداشتن گواهینامه محسوب میشید؟

نه، خوشبختانه اینطور نیست! نداشتن گواهینامه با گواهینامه تاریخ گذشته فرق داره. اگه گواهینامه تون اعتبارش تموم شده باشه و تصادف کنید، بیمه شخص ثالث همچنان خسارت های وارد شده به شخص ثالث رو کامل پرداخت می کنه. در اکثر موارد، حتی تا یک سال بعد از انقضای گواهینامه هم بیمه بدون دردسر خسارت رو پرداخت می کنه و پولی رو از شما پس نمیگیره.

فقط تنها مشکلی که براتون پیش میاد، اینه که باید جریمه اداری بابت عدم تمدید به موقع گواهینامه رو پرداخت کنید. این جریمه هم مبلغ مشخصی داره که سالانه اعلام میشه (مثلاً برای سال ۱۴۰۳، ۳۰ هزار تومان به ازای هر سال). پس اگه گواهینامه تون تاریخ گذشته شده، نگران بیمه شخص ثالث نباشید، اما حتماً برای تمدیدش اقدام کنید تا جریمه های اضافی نپردازید.

چطور باید خسارت رو به بیمه یا صندوق پس بدیم؟

خب، دیدیم که اگه راننده مقصر گواهینامه نداشته باشه، بیمه شخص ثالث یا صندوق تأمین خسارت های بدنی، خسارت رو به زیان دیده پرداخت می کنن، اما بعدش میان سراغ شما تا پول رو پس بگیرن. حالا سوال اینجاست که چطوری این پول رو باید برگردونیم؟

این قضیه معمولاً بستگی به میزان خسارت و توافق با شرکت بیمه یا صندوق داره. ممکنه:

• پرداخت یکجا: اگه مبلغ خسارت خیلی زیاد نباشه یا توان مالی خوبی داشته باشید، ممکنه ازتون بخوان کل مبلغ رو یکجا پس بدید.
• پرداخت اقساطی: برای مبالغ سنگین تر، معمولاً شرکت بیمه یا صندوق، شرایطی برای پرداخت اقساطی فراهم می کنن. این اقساط ممکنه ماهانه یا سالانه باشن و مدت زمانش هم بسته به مبلغ بدهی و توافق با شما تعیین میشه. مثلاً ممکنه ۲۰ ساله قسط بندی بشه.

نکته مهم اینه که سعی کنید با شرکت بیمه یا صندوق همکاری کنید و به تعهداتتون عمل کنید. اگه تو پرداخت اقساط کوتاهی کنید، ممکنه پرونده تون به مراجع قضایی برگرده و باز هم براتون دردسرساز بشه. پس بهتره که از اول، این مسائل رو جدی بگیرید و اگه گواهینامه ندارید، اصلا رانندگی نکنید.

سناریوهای خاص و نکات مهم

تفاوت «همراه نداشتن گواهینامه» با «نداشتن گواهینامه»

گاهی اوقات پیش میاد که راننده گواهینامه داره، اما تو اون لحظه خاص، یادش رفته که گواهینامه اش رو با خودش بیاره. این حالت با «نداشتن گواهینامه» از پایه فرق داره و مجازاتش هم خیلی سبک تره.

اگه گواهینامه داشته باشید اما همراهتون نباشه و پلیس متوقف تون کنه یا خدای نکرده تصادفی پیش بیاد، شما مرتکب جرم نشدید، فقط یه تخلف راهنمایی و رانندگی انجام دادید. تو این شرایط، پلیس فقط براتون جریمه نقدی می نویسه و ماشینتون هم توقیف نمیشه. می تونید بعداً با ارائه گواهینامه تون به مراجع مربوطه، مشکل رو حل کنید.

اما «نداشتن گواهینامه» یعنی شما اصلا مجوزی برای رانندگی ندارید. این جرمه و عواقب کیفری مثل حبس و جزای نقدی و توقیف خودرو رو به دنبال داره، حتی اگه تصادفی هم اتفاق نیفته. پس همیشه حواستون باشه که گواهینامه تون همراهتون باشه، و اگه گواهینامه ندارید، اصلا پشت فرمون ننشینید.

مجازات رانندگی بدون گواهینامه برای زیر ۱۸ ساله ها

اگه یه نوجوان زیر ۱۸ سال بدون گواهینامه پشت فرمون بشینه و خدای نکرده تصادف کنه، قضیه یه مقدار متفاوت تر میشه. اینجا علاوه بر خود نوجوان، والدین یا سرپرست قانونی اون هم مسئولیت دارن. مجازات ها بسته به سن نوجوان، فرق می کنه:

بازه سنی	حکم دادگاه
زیر ۹ سال	هیچ مجازات کیفری نداره.
۹ تا ۱۵ سال	دادگاه ممکنه نوجوان رو نصیحت کنه، به والدین یا سرپرست قانونی تحویل بده و ازشون تعهد بگیره برای تربیت بهتر، یا حتی اقدامات تأمینی و تربیتی مثل فرستادن به روانشناس رو در نظر بگیره.
۱۵ تا ۱۸ سال	جزای نقدی تا ۳ میلیون ریال (۳۰۰ هزار تومان) خواهد داشت، چون رانندگی بدون گواهینامه برای این رده سنی، جرم تعزیری درجه ۸ محسوب میشه.

اگه تصادف منجر به خسارت جانی یا مالی بشه، وضعیت برای افراد زیر ۱۸ سال هم خیلی جدی تر میشه. اون ها به دادگاه اطفال منتقل میشن و والدینشون هم باید پاسخگوی مراجع قانونی باشن. حتی اگه راننده زیر ۱۸ سال مقصر تصادف نباشه، باز هم بابت رانندگی بدون گواهینامه مجازات میشه. این مسئولیت پذیری والدین رو نشون میده که باید خیلی بیشتر حواسشون به فرزندانشون باشه و سوئیچ ماشین رو دستشون ندن.

تصادفات موتور بدون گواهینامه: چی میشه؟

موتورسیکلت هم مثل ماشین، وسیله نقلیه موتوری حساب میشه و رانندگی باهاش بدون گواهینامه، جرمه. خیلیا فکر می کنن رانندگی با موتور ساده تره و نیازی به گواهینامه نیست، اما این باور اشتباه میتونه حسابی دردسرساز بشه. اگه با موتور بدون گواهینامه تصادف کنید و مقصر باشید، تمام همون پیامدهای حقوقی، کیفری و بیمه ای که برای ماشین گفتیم، برای شما هم اعمال میشه.

یعنی چی؟ یعنی اگه تصادف منجر به جرح یا فوت بشه، باید دیه پرداخت کنید و شرکت بیمه هم بعد از پرداخت، اون رو از شما پس می گیره. مجازات حبس و جزای نقدی هم برای شما در نظر گرفته میشه.

یه خبر خوب برای موتورسوارها: الان شرایطی فراهم شده که موتورسوارانی که مهارت دارن اما گواهینامه ندارن، بتونن تو یه روز گواهینامه بگیرن. این فرصت خوبیه که قبل از هر اتفاق ناخوشایندی، وضعیت قانونی خودتون رو درست کنید.

اگر ماشین رو به بی گواهینامه بدیم، مسئولیت با کیه؟

این یکی هم خیلی مهمه و خیلیا ازش غافلند. اگه شما صاحب ماشین باشید و ماشینتون رو به کسی که گواهینامه نداره، بدید و اون شخص با ماشین شما تصادف کنه، مسئولیت بزرگی متوجه شماست.

در این حالت، شما هم به عنوان مسئولیت مالک خودرو در نظر گرفته میشید و ممکنه شریک جرم شناخته بشید. یعنی چی؟ یعنی علاوه بر راننده بی گواهینامه، شما هم ممکنه مجازات بشید، از جمله:

• جریمه نقدی: ممکنه شما هم به پرداخت جزای نقدی محکوم بشید.
• مسئولیت پرداخت خسارت: اگه راننده بی گواهینامه نتونه خسارت یا دیه رو پرداخت کنه، ممکنه مسئولیت اون به گردن شما بیفته.

پس حواستون باشه، هیچ وقت ماشینتون رو دست کسی که گواهینامه نداره، ندید. این کار هم برای خودتون و هم برای اون شخص دردسرساز میشه.

راننده بدون گواهینامه بعد تصادف فرار کنه، چی میشه؟

اگه یه راننده بدون گواهینامه بعد از تصادف، صحنه رو ترک کنه و فرار کنه، اوضاع خیلی بدتر میشه. فرار از صحنه تصادف، خودش یک جرم جداگانه و تشدیدکننده مجازاته.

تو این شرایط، علاوه بر مجازات های نداشتن گواهینامه و مجازات های مربوط به تصادف (مثل دیه و حبس)، مجازات فرار از صحنه هم بهش اضافه میشه که می تونه حبس و جزای نقدی رو بیشتر کنه.

برای زیان دیده هم، پیگیری حقوقیش سخت تر میشه، اما غیرممکن نیست. از طریق دوربین های مداربسته، شهود و تحقیقات پلیسی، میشه راننده فراری رو پیدا کرد و اون وقت مجازات های سنگین تری در انتظارشه. پس فکر فرار رو هم از سرتون بیرون کنید، چون فقط اوضاع رو بدتر می کنه.

راهنمای عملی: قدم های لازم بعد از تصادف بدون گواهینامه

خب، فرض کنیم بدترین اتفاق افتاد و شما بدون گواهینامه تصادف کردید. حالا چیکار باید بکنید؟ اینجا چند تا مرحله رو میگم که به دردتون میخوره:

1. اول از همه، خونسردی تون رو حفظ کنید و صحنه رو ایمن کنید.

   میدونم سخته، ولی وحشت نکنید. اگه میتونید، ماشین رو به کنار جاده ببرید و علائم هشدار دهنده (مثل مثلث خطر) بذارید. اگه کسی آسیب دیده، اولویت با کمک رسانی به اونه.

2. فوراً با اورژانس (۱۱۵) و پلیس (۱۱۰) تماس بگیرید.

   حتی اگه تصادف کوچیکه و فکر می کنید کسی آسیب ندیده، حتما به پلیس اطلاع بدید. پنهان کردن تصادف، فقط اوضاع رو بدتر میکنه.

3. نحوه برخورد با افسر راهنمایی و رانندگی.

   وقتی افسر اومد، صداقت داشته باشید. بهش بگید که گواهینامه ندارید. سعی نکنید چیزی رو پنهان کنید، چون اگه بفهمند، مجازاتتون سنگین تر میشه. اون ها مقصر تصادف رو تعیین می کنن.

4. جمع آوری مدارک و اطلاعات.

   از صحنه تصادف، ماشین ها، و هرگونه آسیب دیدگی عکس و فیلم بگیرید. مشخصات کامل طرف مقابل (اسم، شماره تماس، پلاک ماشین، اطلاعات بیمه) رو یادداشت کنید. اگه شاهدی وجود داشت، مشخصات و شماره تماس اون ها رو هم بگیرید.

5. مراجعه به مراجع قضایی.

   بعد از تشکیل پرونده توسط پلیس، باید به دادگاه کیفری ۲ یا شورای حل اختلاف مراجعه کنید. اینجا به جرم رانندگی بدون گواهینامه و همچنین هرگونه خسارت جانی یا مالی ناشی از تصادف رسیدگی میشه.

6. مشاوره با وکیل متخصص حقوق ترافیک.

   این مهمترین قدمه. اگه تو این موقعیت قرار گرفتید، حتماً با یه وکیل متخصص تو زمینه تصادفات و حقوق ترافیک مشورت کنید. اون میتونه بهترین راهنمایی رو بهتون بده و کمک کنه که از پس پیچیدگی های قانونی بر بیاید و تا جای ممکن، از حقوق شما دفاع کنه.

یادتون باشه، هرچقدر هم که اوضاع سخت به نظر برسه، با خونسردی و پیروی از مراحل قانونی میتونید از بدتر شدن شرایط جلوگیری کنید.

نتیجه گیری

داشتن گواهینامه رانندگی فقط یه کاغذ کوچیک نیست؛ یه سند مهمه که صلاحیت و مسئولیت پذیری شما رو برای رانندگی نشون میده. همونطور که دیدیم، نداشتن گواهینامه در تصادف میتونه پیامدهای مالی، حقوقی و کیفری خیلی سنگینی داشته باشه که از پرداخت دیه و خسارت های گزاف شروع میشه و تا حبس و محرومیت از رانندگی پیش میره. حتی اگه تو تصادف مقصر نباشید، باز هم بابت نداشتن گواهینامه مجازات میشید.

بیمه شخص ثالث، درسته که خسارت زیان دیده رو پرداخت می کنه، اما بعدش تمام این مبلغ رو از شما پس می گیره و بیمه بدنه هم اصلا خسارتی بهتون نمیده. پس، بهترین و عاقلانه ترین راه اینه که هرگز بدون گواهینامه معتبر و متناسب با وسیله نقلیه تون، پشت فرمون ننشینید. برای حفظ امنیت خودتون، خانواده تون و بقیه مردم تو جاده، حتماً گواهینامه بگیرید و اون رو به موقع تمدید کنید. مسئولیت پذیری شما، به آرامش و امنیت همه کمک می کنه و شما رو از کلی دردسر قانونی و مالی نجات میده.