جنایات تازه در کارنامه اسرائیل؛ کدام چهره های کلیدی حماس ترور شدند؟

رسول سلیمی: در هفته های اخیر حملات هوایی و زمینی اسرائیل به نوار غزه بار دیگر شدت گرفته و تعدادی از رهبران برجسته حماس را هدف قرار داده است. این حملات که به گفته مقامات اسرائیلی بخشی از تلاش برای «نابودی زیرساخت های نظامی و سیاسی حماس» است به ترور چهره هایی چون عصام الدعلیس اسماعیل برهوم صلاح البردویل احمد الحته عبدالطیف القانوع محمود ابو وطفه یاسر حرب محمد الجماسی و بهجت ابوسلطان منجر شده است. این به توانمندی ها تخصص ها و نقش های کلیدی این افراد در حماس را بررسی می کند.

عصام الدعلیس: سیاستمداری که غزه را اداره می کرد

عصام الدعلیس (۳۰ اکتبر ۱۹۶۶ – ۱۸ مارس ۲۰۲۵) یکی از برجسته ترین سیاستمداران حماس بود که در جبالیه منطقه ای محروم در شمال غزه به دنیا آمد. او در خانواده ای از آوارگان فلسطینی بزرگ شد که پس از جنگ ۱۹۴۸ از سرزمین های اشغالی رانده شده بودند. الدعلیس تحصیلات خود را در دانشگاه اسلامی غزه آغاز کرد و مدرک کارشناسی خود را در رشته مدیریت عمومی دریافت کرد. این تحصیلات به او توانایی سازمان دهی و مدیریت تشکیلاتی را بخشید که بعدها در نقش های سیاسی اش به کار گرفت.

الدعلیس کار خود را به عنوان رئیس اتحادیه کارکنان آژانس امداد و کاریابی سازمان ملل (UNRWA) در غزه آغاز کرد جایی که به نمایندگی از کارگران فلسطینی با چالش های معیشتی و سیاسی دست وپنجه نرم کرد. او در سال های بعد به مشاور اسماعیل هنیه نخست وزیر وقت حماس تبدیل شد و نقشی کلیدی در هماهنگی امور اداری غزه ایفا کرد. در مارس ۲۰۲۱ الدعلیس به عضویت دفتر سیاسی حماس انتخاب شد و در ژوئن همان سال پارلمان فلسطین (PLC) او را به عنوان رئیس کمیته اداری دولت در غزه برگزید پستی که عملاً او را به «نخست وزیر عملی» غزه تبدیل کرد.

توانمندی اصلی الدعلیس در مدیریت بحران و سازمان دهی بود. او به دلیل رویکرد عمل گرایانه اش در اداره روزمره غزه حتی در شرایط محاصره شدید شناخته می شد. برخلاف بسیاری از رهبران حماس او تحت تحریم های غربی قرار نگرفت که نشان دهنده مهارتش در حفظ تعادل میان سیاست و عمل بود.

اسماعیل برهوم: صدای مقاومت در رسانه ها

اسماعیل برهوم (۱۹۷۰ – مارس ۲۰۲۵) به عنوان یکی از سخنگویان ارشد حماس شناخته می شد که صدای این جنبش را در رسانه های بین المللی طنین انداز می کرد. او در خان یونس جنوب غزه متولد شد و تحصیلات خود را در رشته روزنامه نگاری در دانشگاه اسلامی غزه به پایان رساند. علاقه او به رسانه از جوانی مشهود بود و در دوران دانشجویی مقالاتی انتقادی درباره اشغالگری اسرائیل می نوشت.

برهوم پس از فارغ التحصیلی به فعالیت در رسانه های محلی پرداخت و به سرعت به یکی از چهره های فعال حماس در حوزه اطلاع رسانی تبدیل شد. او در اوایل دهه ۲۰۰۰ به عنوان سخنگوی رسمی شاخه نظامی حماس یعنی گردان های عزالدین قسام مشغول شد و بعدها در دفتر سیاسی حماس نیز نقش گرفت. برهوم به دلیل تسلطش بر زبان عربی و مهارت در ارائه مواضع حماس به رسانه های جهانی به ویژه در زمان درگیری ها شهرت داشت.

تخصص او در ارتباطات استراتژیک بود. برهوم می توانست پیام حماس را به شکلی منسجم و قاطع به مخاطبان منتقل کند چه در برابر دوربین های الجزیره و چه در بیانیه های رسمی. او همچنین در شبکه سازی با گروه های مقاومت منطقه ای مهارت داشت. برهوم در حالی که به گفته نزدیکانش در حال تهیه بیانیه ای درباره عملیات نظامی بود ترور شد.

صلاح البردویل: سیاستمدار عمل گرا از خان یونس

صلاح البردویل (۱۹۵۹ – مارس ۲۰۲۵) یکی از اعضای قدیمی دفتر سیاسی حماس بود که در خان یونس به دنیا آمد. او تحصیلات خود را در رشته علوم سیاسی در دانشگاه قاهره به پایان رساند و پس از بازگشت به غزه به فعالیت در جنبش های دانشجویی اسلامی پیوست. البردویل از همان ابتدا به حماس وفادار ماند و در دهه ۱۹۹۰ به یکی از رهبران محلی این گروه در جنوب غزه تبدیل شد.

او در سال ۲۰۰۶ به عنوان نماینده حماس در انتخابات پارلمانی فلسطین شرکت کرد و به پیروزی این گروه در کسب اکثریت کرسی ها کمک کرد. البردویل سپس به عضویت دفتر سیاسی حماس درآمد و به دلیل دیدگاه های عمل گرایانه اش اغلب در مذاکرات داخلی و خارجی نقش داشت. او همچنین در کمیته روابط خارجی حماس فعالیت می کرد و با گروه های منطقه ای مانند حزب الله ارتباط داشت.

توانمندی البردویل در دیپلماسی و تحلیل سیاسی بود. او به عنوان یکی از معدود رهبران حماس که به دنبال تعادل میان مقاومت مسلحانه و دیپلماسی بود شناخته می شد.

احمد الحته: مغز متفکر عملیات نظامی

احمد الحته (۱۹۶۵ – مارس ۲۰۲۵) یکی از فرماندهان ارشد گردان های عزالدین قسام بود که در غزه متولد شد. او تحصیلات خود را در رشته مهندسی مکانیک در دانشگاه الازهر غزه به پایان رساند و از این دانش برای طراحی تسلیحات و تونل های زیرزمینی حماس بهره برد. الحته از جوانی به فعالیت های نظامی علاقه داشت و در دهه ۱۹۸۰ به حماس پیوست.

الحته در سال های بعد به یکی از طراحان اصلی عملیات نظامی حماس تبدیل شد. او در توسعه شبکه تونل های غزه که برای نفوذ به اسرائیل و عملیات غافلگیرانه استفاده می شد نقش کلیدی داشت. همچنین گفته می شود او در برنامه ریزی حملات موشکی علیه اسرائیل در دهه ۲۰۱۰ مشارکت داشت. الحته در سال ۲۰۲۱ به فرماندهی یکی از گردان های قسام در مرکز غزه رسید. تخصص او در مهندسی نظامی و استراتژی عملیات بود. الحته به دلیل توانایی اش در طراحی حملات پیچیده و استفاده از منابع محدود در میان نیروهای حماس احترام زیادی داشت.

عبدالطیف القانوع: سخنگوی آرام اما قاطع

عبدالطیف القانوع (۱۹۷۵ – مارس ۲۰۲۵) یکی دیگر از سخنگویان برجسته حماس بود که در رفح جنوب غزه به دنیا آمد. او تحصیلات خود را در رشته ارتباطات در دانشگاه اسلامی غزه به پایان رساند و از همان دوران دانشجویی به فعالیت در رسانه های مقاومت پرداخت. القانوع در سال های بعد به یکی از چهره های رسانه ای حماس تبدیل شد.

او در دهه ۲۰۱۰ به عنوان سخنگوی رسمی حماس منصوب شد و در زمان درگیری های بزرگ مانند جنگ ۲۰۱۴ و حملات ۲۰۲۳ مواضع این گروه را به رسانه ها اعلام می کرد. القانوع به دلیل لحن آرام اما قاطعش در برابر دوربین ها شناخته می شد و اغلب در پاسخ به حملات اسرائیل پیام های مقاومت را منتقل می کرد.

تخصص القانوع در مدیریت تصویر عمومی حماس بود. او با مهارت در روابط عمومی توانست توجه رسانه های عربی و بین المللی را به مسائل غزه جلب کند.

محمود ابو وطفه: فرمانده ای از نسل جدید

محمود ابو وطفه (۱۹۸۵ – مارس ۲۰۲۵) یکی از فرماندهان جوان گردان های قسام بود که در غزه متولد شد. او تحصیلات خود را در رشته مهندسی برق در دانشگاه الاقصی غزه به پایان رساند و از دانش خود برای توسعه سامانه های ارتباطی نظامی حماس استفاده کرد. ابو وطفه در اوایل دهه ۲۰۱۰ به حماس پیوست و به سرعت در رده های نظامی بالا رفت.

او در سال ۲۰۲۰ به فرماندهی یکی از یگان های قسام در شمال غزه منصوب شد و در عملیات دفاعی و تهاجمی علیه اسرائیل نقش داشت. ابو وطفه به دلیل جوانی و انرژی اش به عنوان یکی از رهبران نسل جدید حماس شناخته می شد که ترکیبی از فناوری و شجاعت را به میدان نبرد می آورد. تخصص او در فناوری نظامی و رهبری میدانی بود.

یاسر حرب: مغز متفکر تونل ها

یاسر حرب (۱۹۷۸ – مارس ۲۰۲۵) یکی از مهندسان ارشد حماس بود که در دیرالبلح متولد شد. او در دانشگاه الازهر غزه در رشته مهندسی عمران تحصیل کرد و تخصص خود را در طراحی تونل های زیرزمینی به کار گرفت. حرب در دهه ۲۰۰۰ به حماس پیوست و به یکی از اعضای کلیدی گردان های قسام تبدیل شد.

او در توسعه شبکه گسترده تونل های غزه که برای ذخیره تسلیحات و عملیات مخفی استفاده می شد نقش اساسی داشت. حرب همچنین در آموزش نیروهای حماس برای استفاده از این تونل ها مشارکت داشت و به دلیل دقت و خلاقیتش در مهندسی نظامی شهرت یافت. تخصص او در مهندسی سازه و عملیات مخفی در غزه بود.

محمد الجماسی: فرمانده خط مقدم

محمد الجماسی (۱۹۷۲ – مارس ۲۰۲۵) یکی از فرماندهان میدانی گردان های قسام بود که در غزه متولد شد. او تحصیلات خود را در رشته تاریخ در دانشگاه اسلامی غزه به پایان رساند اما به جای فعالیت آکادمیک مسیر نظامی را انتخاب کرد. الجماسی در دهه ۱۹۹۰ به حماس پیوست و در عملیات متعددی علیه اسرائیل شرکت کرد.

او در سال ۲۰۱۴ به فرماندهی یکی از گردان های قسام در شرق غزه منصوب شد و در درگیری های بعدی از جمله حملات ۲۰۲۳ نقش داشت. الجماسی به دلیل شجاعتش در خط مقدم و توانایی در رهبری نیروها در شرایط سخت شناخته می شد. تخصص او در فرماندهی میدانی و تاکتیک های جنگی بود.

بهجت ابوسلطان: جنگجوی ناشناخته اما مؤثر

بهجت ابوسلطان (۱۹۸۰ – مارس ۲۰۲۵) یکی از فرماندهان کمتر شناخته شده گردان های قسام بود که در رفح متولد شد. اطلاعات کمی درباره تحصیلات او در دسترس است اما گفته می شود او در رشته مهندسی در یکی از دانشگاه های غزه تحصیل کرده بود. ابوسلطان در دهه ۲۰۱۰ به حماس پیوست و در یگان های عملیاتی فعالیت کرد.

او در سال ۲۰۲۱ به فرماندهی یک واحد کوچک در جنوب غزه رسید و در عملیات دفاعی و تهاجمی علیه اسرائیل مشارکت داشت. ابوسلطان به دلیل فعالیت مخفیانه اش کمتر در رسانه ها ظاهر می شد اما در میان نیروهای حماس به عنوان جنگجویی شجاع و مؤثر شناخته می شد. به همین دلیل تخصص او در عملیات مخفی و تاکتیک های چریکی بود.

آیا حماس از ترورها ضربه خواهد خورد؟

کشته شدن این ۹ نفر در حملات اخیر اسرائیل به غزه از عصام الدعلیس سیاستمدار ارشد تا بهجت ابوسلطان جنگجوی ناشناخته نشان دهنده تلاش اسرائیل برای تضعیف همزمان ساختار سیاسی و نظامی حماس است. این افراد با تخصص هایی از مدیریت بحران و مهندسی نظامی گرفته تا رسانه و فرماندهی میدانی ستون های اصلی این گروه بودند. حماس این حملات را «ترور هدفمند» خوانده و قول انتقام داده است در حالی که اسرائیل مدعی است این عملیات ها برای «نابودی تهدیدات» ضروری بوده اند. آنچه مسلم است این است که حماس با از دست دادن کادرهای اصلی خود نفرات جایگزین را روی کار خواهد آورد تا بتواند سازمان تشکیلات نظامی و سیاسی خود را بازسازی کند.

۳۱۱۲۱۳