بازار مکاره سلامت در شبکه های اجتماعی/ عدم بازدارندگی قوانین

گولوپ گزارش می دهد:

شبکه های اجتماعی این روزها همانند کلینیک های تشخیصی و درمانی سرپایی از انواع درمانگران مجاز و غیر مجاز اشباع شده است. این در حالی است که بسیار از این درمانگران غیر مجاز نه تنها تخصصی ندارند که حتی فاقد هرگونه سواد و مدرک در رشته پزشکی هستند.

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری گولوپ، زمانی که بازار پیامک بازی بین مردم داغ بود، افراد پیامک هایی در رابطه با سرطان یا یک بیماری را به نقل از پروفسور سمیعی یا دکتر فلانی رییس بیمارستان و  … برای دوستان و آشنایان ارسال می کردند، گاهی هم هشداری با چاشنی ترس از مرگ دسته جمعی در پی مصرف یک دارو از سوی برخی افراد ساخته شده و بلافاصله دست به دست می شد کسی هم نمی پرسید سرطان چه ارتباطی با دکتر سمیعی دارد و اعلام مرگ دسته جمعی و آنی افراد چگونه در صلاحیت رییس یک بیمارستان است در حالیکه اگر چنین چیزی واقعیت داشته باشد معمولا باید از سوی پلیس یا مقامات وزارت بهداشت اعلام شود.

این موضوعات و پیامک ها تنها در سطح شایعه باقی مانده و تنها موجب هراس بخشی از مخاطبان که عموما افراد ساده لوحی بودند قرار می گرفت.

پس از سال ها که دیگر «پیامک بازی» از تب و تاب افتاد و شبکه های اجتماعی آمد این پیام ها و سازندگان آنها خود را به روز کرده و این نوع محتواها را در قالب های دیگری و با اهدافی سودجویانه و بر بسترهای مختلفی ارایه کردند. بسیاری غوره نشده خود را مویز کردند و در قالب کارشناس های همه چیز دان تولید محتوا را در این فضاهای نوظهور در دست گرفتند.

پزشک نما و بلاگر

«صفرا دارید؟ بلغم دارید؟ کبد چرب دارید؟ دیگر این داروها را نخورید اول ما را دنبال کنید تا به شما بگویم با ساخت این ترکیب جادویی از شر کبد چرب خلاص شوید» گفته هایی از این دست در قالب ویدیوهای جذاب، موشن گرافی و… که به صورت حرفه ای ساخته شده اند  این روزها در شبکه های اجتماعی فراوان است. یکی ترکیبی برای افزایش قد ارایه می دهد آن یکی درمان گر اعتیاد شده است. یکی خود را روانشناس معرفی می کند و به زعم خود گفته هایش جادو می کنند. یکی دیگر ردای متخصص تغذیه بر تن کرده و آن یکی کباده اورولوژی می کشد و سوداگری می کند نه پاسخی به کسی می دهند و نه مسیولیتی را برای نسخه های خود قبول می کنند اینها را پزشک نما، پزشکان اینستاگرامی یا پزشک بلاگرها نام نهاده اند.

این گونه از بلاگرها اگرچه به صورت قارچ گونه ای رشد کرده اند اما به صورت رسمی آماری از آنها وجود ندارد، آذرماه سال گذشته سرهنگ گودرزی رییس پلیس فتا پایتخت نسبت به فعالیت این افراد هشدار داد و گفته بود که قالب کسانی که در این حوزه وارد شده اند کسانی هستند که در زمینه جراحی های زیبایی، پیکرتراشی و فیزیوتراپی این کار را انجام می دهند و در حالی که ماساژور هستند خودشان را پزشک معرفی می کنند. این مقام انتظامی همچنین خبر از پرونده ای داده که در آن افرادی غیر پزشک خود را پزشکان حاذق معرفی کرده و برای خود نیز تبلیغات راه انداخته بودند. وی در این رابطه گفت: پرونده ای تحت عنوان استفاده افراد سودجو از ظرفیت های شبکه های اجتماعی برای تبلیغات دروغین افرادی که پزشک نیستند داشتیم که خودشان نظرسنجی های ساختگی را در فضای مجازی قرار می دادند و آن ها را پزشک معتمد معرفی می کردند که بسیاری از مردم را فریب داده بودند.

بلاگر پزشکان یا آنچه که به آنها گفته می شود پزشک نماها نیازی به دانشگاه رفتن و قسم بقراط ندارد، فقط ساخت یک حساب کاربری و کمی اعتماد به نفس را چاشنی کار کردن کفایت می کند تا یک فرد مکتب ندیده خود را طبیبی حاذق جلوه دهد و برای همگان یک نسخه واحد بنویسد.

نسخه واحد تجویز کردن بعدی از قصه است و بعد دیگر ترغیب دیگران برای توقف درمان علمی که پزشک بر اساس تشخیص بیماری از طریق شرح حال، علایم بالینی، آزمایش، سونوگرافی و … بر اساس علم و تجربه ای که سال ها در کلاس های درس و بیمارستان ها کسب کرده، ارایه داده است. هرگونه توقف درمان یعنی اجازه دادن به بیماری برای پیشرفت و نفوذ بیشتر در بدن افراد، خطر جانی و مرگ، بنابراین هرگونه تشویق برای توقف درمان را می توان به نوعی سوق دادن افراد به مرگ تلقی کرد.

محمد رضا خردمند معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی در گفت وگو با گولوپ در رابطه با حضور افراد غیر متخصص در فضای مجازی و دخالت آنان در امر درمان گفت: هرگونه دخالت غیر پزشک در امر درمان ممنوع بوده و جرم تلقی می شود که وظیفه رسیدگی به آن در صلاحیت مراجع قضایی است.

عدم بازدارندگی قوانین

خردمند در حالی رسیدگی و برخورد با این افراد را در صلاحیت مراجع قضایی دانست که نظر می رسد قوانین یا مجازات بازدارنده ای برای این افراد وجود نداشته باشد. رییس پلیس فتا تهران گفته بود در حوزه سلامت دیجیتال نیازمند قانون گذاری هستیم.

محمد رییس زاده رییس سازمان نظام پزشکی نیز با اشاره به مداخلات افراد غیر پزشک به یکی از رسانه ها گفت:قانون در حوزه مداخلات غیرمجاز به مراتب از حوزه پزشکی ضعیف تر است. اگر در قوانین ضعف هایی وجود دارد باید اصلاح شود زیرا در زمینه مداخلات غیرمجاز قانون محکمی وجود ندارد. وی همچنین در رابطه با دلیل رشد بیمارگونه مداخله گران پزشکی در فضای مجازی به ویژه در حوزه زیبایی نیز گفت: زمانی که برای یک امری تقاضای بیش از اندازه وجود دارد و تقاضا بیمارگونه است، پاسخ به آن هم بیمارگونه می شود. مردم نه تنها نباید به تبلیغات فضای مجازی اعتماد کنند، بلکه باید به مراکز دارای مجوز و افراد دارای صلاحیت مراجعه کنند. مردم قبل از مراجعه باید تخصص و کدنظام پزشکی پزشک را بررسی کنند. در حال حاضر بسیار بیشتر از آنکه جامعه پزشکی به مردم آسیب بزند، مداخلات غیرمجاز به مردم آسیب می رساند. این مداخلات قابل احساس، برخورد، کشف و شناسایی نیست.

پزشکان مبلغ 

در فضای مجازی تنها بلاگرها نیستند که ردای پزشکی بر تن کرده اند و برای مردم نسخه های عجیب و غریب می پیچند گاهی خود پزشکان نیز حاضر بوده و توصیه هایی خارج از تخصص خود ارایه می دهند.این موضوع به ویژه در حوزه سلامت روان نمود بیشتری دارد. در دوارن کرونا هم گاه پزشکانی که تخصصان آنها هیچگونه ارتباطی با کرونا و بیماری های عفونی نداشت اظهار نظرهای عجیبی را مطرح و توصیه هایی غیر علمی و بر اساس برداشت خود به مردم می کردند این در حالی است که به پزشکان تنها باید در حیطه تخصصی خود اقدام به ارایه توصیه کنند.

وی در این رابطه به گولوپ گفت: تمام افرادی که وارد کار طبابت می شوند، باید دانش آموخته پزشکی و یکی از رشته های تخصصی باشند، هر پزشکی تنها مجاز است در چارچوب رشته تخصصی خود فعالیت و اظهار نظر کند.

معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی در رابطه با نحوه فعالیت پزشکان در شبکه های اجتماعی نیز گفت: انتشار هر مطلب پزشکی در فضای مجازی و یا هر رسانه دیگری باید با احاطه کامل بر آن موضوع پزشکی بوده و تنها به قصد انتشار مطالب علمی باشد.

خردمند تاکید کرد: اگر پزشکی بخواهند از طریق فضای مجازی به تبلیغات بپردازد باید از سوی سازمان نظام پزشکی یا سایر مراجع ذی صلاح مجوزهای لازم را اخذ کند.