الواح گلی کجا پیدا شدند/ معرفی باروی تخت جمشید به گردشگران – خبرگزاری گولوپ | اخبار ایران و جهان

خبرگزاری گولوپ _ گروه جامعه؛ این روزها 163 لوح گلی متعلق به باروی تخت جمشید در موزه ملی ایران به نمایش گذاشته شده است. این تعداد، گزیده ای از 3500 لوحی است که شهریور سال گذشته به ایران استرداد شد.

این الواح گزارش هایی از رخدادهای جاری و روزانه دوران پادشاهی داریوش در شاهنشاهی هخامنشی است که در سال 1314 خورشیدی نزد موسسه شرق شناسی شیکاگو به قصد پژوهش به امامت گذاشته شده بود. موضوع این گل نبشته ها نامه، اسناد اداری، دست نوشته های یک کاتب، مسافران، کارگران است.

اما این الواح چطوری به دست آمدند؟ کتیبه های کوچک گلی سال 1993 در تخت جمشید کشف شدند. این لوح ها اسناد اداری از یک دوره 20 ساله در طول پادشاهی داریوش یکم هستند که به خط عیلامی و میخی نوشته شده اند.

در بهار سال 1315 سایر بخش های خزانه تخت جمشید توسط اریک اشمیت کاوش شد. از جمله کشفیات مهم این فصل نقش برجسته بارعام داریوش اول بود. در اطاق های نزدیک نقش مزبور صد لوح گلی به خط میخی به دست آمد.
پس از وقفه ای چند ساله در حفریات و کاوش های علمی در تخت جمشید (از سال 1318 تا 1340 بنگاه علمی تخت جمشید به سرپرستی علی سامی مشغول کار بود)، از سال 1342 تا 1352 هیاتی از طرف اداره کل باستان شناسی و فرهنگ عامه وزارت فرهنگ و هنر به سرپرستی اکبر تجویدی به مدت پنج فصل در

باروی شرقی تخت جمشید بر بالای کوه رحمت، شمال غربی حیاط سنگی واقع در دشت جنوبی پایین دست تختگاه و قسمت جنوبی تختگاه موسوم به برزن جنوبی بخشی از محلی است که الواح در آنجا کشف شد.

اکبر تجویدی در کتابی با عنوان «دانستنی های نوین درباره هنر و باستان شناسی عصر هخامنشی، بر پایه کاوش های پنج ساله تخت جمشید»، نوشته است: به نظر می رسد برج و باروهای بالای کوه رحمت در تخت جمشید مربوط به دوران هخامنشیان و طبق مفاد کتیبه داریوش بر پیش بست جنوبی صفه در زمان همین پادشاه و در ابتدای شهریاری او که به قلع و قمع مخالفان می پرداخته و تخت جمشید را پایگاه مستحکم خود قرار داده ساخته شده اما در دوره خشایارشا تختگاه توسعه پیدا کرده و از حالت قلعه ای بیرون آوردند.باروها را که حالت احترام به پیشینیان بوده و مظهر شکست ناپذیری شاهنشاهی حفظ کردند و تنها تیرکش های آن را مسدود کردند و تغییرات جزیی دادند که تا امروز به همین شکل باقی مانده است.

کامیار عبدی فارغ التحصیل دانشگاه میشیگان و هیات علمی گروه باستان شناسی دانشگاه شهید بهشتی نیز با بیان اینکه باروهای تخت جمشید از بین نرفته بلکه در طول زمان تحلیل رفته می گوید: باروهای قسمت های دور مجموعه کاخ ها هنوز در قسمت شمالی باقی مانده است. درست همان جایی که گل نوشته های بارو را پیدا کردند. یک مقدار از باروها هم روی کوه رحمت و اطراف آن به شکل تپه هستند.

امتداد بارو تمام مجموعه کاخ ها و صفه را می گرفته و بعد به سمت بالای کوه رحمت می رفته و باز از بالای کوه دور می زده و روی صفه می آمده است. قسمت هایی که روی صفه بودند و قسمت هایی از پادگان نظامی بودند، را به شکل تپه هایی روی کوه می بینید. پایین هم در قسمت شمالی همانجایی که پلکان های نور و صدا را گذاشتند و علاقه مندان می توانند پنجشنبه شب ها به تماشا بنشینند، همان ها روی قسمتی از بارو هستند و زیر آنها قسمتی از بارو کار کردند.

علیرضا عسگری چاوردی مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید هم درباره نمایش الواح هخامنشی در موزه تخت جمشید می گوید: نزدیک به جایگاه نور و صدا در تخت جمشید، دقیقاً جایی که کوه شروع می شود، آخرین نقطه ای که به کوه وصل شود الواح گلی بدست آمده است.

در قسمت باروهای بالاتر از آن مرحوم تجویدی کاوش کرد که و بخشی مرمت نشده و بهم ریخته است از آنجا الواح به دست نیامده است. الواح بارو منظور جایی است که از بالا آغاز می شود و پایین روی بخش شمالی-جنوبی تخت جمشید ادامه پیدا می کند. آن پایین دست سمت آپادانا به ضلع غرب تخت جمشید و دشت 17 متر ارتفاع دارد و نیازی به بارو نداشته است.ولی ضلع شمالی و جنوبی تخت جمشید بارو داشته است.

حالا گردشگرانی که می خواهند از محل بارو و کشف الواح در تخت جمشید با خبر شوند، تابلویی نمی بینند و نمی دانند محل این کشف کجاست. ولی عسگری چاوردی می گوید در طرح ساماندهی این مجموعه، توضیحات اینکه بارو کجا بوده و کشف لوح ها چطور انجام شده را نصب خواهیم کرد.

وی همچنین از تغییراتی که در موزه تخت جمشید رخ خواهد داد خبر می دهد و می گوید: تعدادی از الواح که اکنون در موزه ملی نگهداری می شود، در موزه تخت جمشید پس از ساماندهی، به نمایش در می آید.