آیا جنگ اوکراین تا بهار متوقف می شود؟ / ترامپ برای پایان جنگ اوکراین چه خوابی دیده است؟

به گزارش گولوپ روزنامه شرق در مطلبی به قلم احمد وخشیته استاد دانشگاه دوستی ملل روسیه نوشت:  در یک سال گذشته هنگامی که از سناریوهای پیش روی جنگ اوکراین در ستون «در حوالی میدان سرخ» می نوشتم همواره معتقد بودم که ترامپ رئیس جمهور آمریکا می شود و تا بهار شاهد آتش بس میان روسیه و اوکراین خواهیم بود. اکنون شرط لازم این فرضیه (پیروزی ترامپ) محقق شده است و تمایل دارم بیشتر به امکانات پیش روی شرط کافی آن (صلح اوکراین) بپردازم.

گمانه زنی های گوناگونی در مورد طرح ترامپ در قبال اوکراین وجود دارد. وال استریت ژورنال ازجمله نکات طرح ترامپ را توقف موضوع ورود اوکراین به ناتو برای 20 سال و ایجاد نوعی منطقه غیرنظامی و بی طرف عنوان می کند. در سوی دیگر صحبت های چند روز پیش برایان لانزا مشاور کمپین ترامپ که گفته بود دولت جدید کاخ سفید بر دستیابی به صلح در اوکراین تمرکز خواهد داشت و بازگرداندن سرزمین های جداشده از اوکراین هدف ایالات متحده نیست و اوکراین باید با از دست دادن کریمه کنار بیاید سروصدای بسیاری به پا کرد که موجب واکنش سرویس مطبوعاتی ترامپ شد تا تأکید کند این صحبت ها موضع شخصی لانزاست و ارتباطی با رئیس جمهور منتخب آمریکا ندارد. درعین حال برخی نیز بر این باور هستند که طرح ترامپ در امتداد توافقات مینسک 1 و 2 است.

در این میان فارغ از اینکه ترامپ مبتنی بر چه طرحی موضوع پایان درگیری ها در اوکراین را دنبال می کند نکته مهم رویکرد اصلی رئیس جمهور آمریکاست که بر پایان جنگ تأکید دارد و همان طور که اسفان والت نظریه پرداز و استاد روابط بین الملل در دانشگاه هاروارد می گوید ترامپ یک سکه از سرمایه سیاسی خود را نیز خرج اوکراین نمی کند؛ چراکه رأی دهندگان به ترامپ با چنین تصمیمی از سوی او موافق هستند. بنابراین می توان انتظار داشت که ترامپ از ارائه کمک به کی یف امتناع کند و اروپایی ها بگویند که اوکراین مشکل آنهاست.

در اروپا اما نقش ویکتور اوربان نخست وزیر مجارستان در مذاکرات صلح بسیار پررنگ است. سیاست مداری که هم به ولادیمیر پوتین بسیار نزدیک است و هم به دونالد ترامپ و اتفاقا تابستان گذشته نیز ذیل طرح صلح اوکراین با پوتین و ترامپ دیدارهایی داشت. اگر نگاهی به سفر چند روز پیش زلنسکی به مجارستان برای حضور در نشست جامعه سیاسی اروپا داشته باشیم به نظر می رسد یکی از بندهای توافق روسیه و آمریکا برای صلح اوکراین پررنگ می شود؛ هنگامی که زلنسکی توافق نامه امنیتی دوجانبه با اوربان را امضا نکرد زیرا بوداپست از گنجاندن بند حمایت از اوکراین برای پیوستن به ناتو در این سند خودداری کرده بود.

اوربان می گوید که در جریان گفت وگوهایی که تابستان در روسیه و آمریکا داشته با زلنسکی در کی یف دیدار می کند و به او می گوید که زمان به نفع اوکراین نیست و مجارستان آماده کمک به آتش بس و دستیابی به صلح در فرمتی قابل قبول است. اما زلنسکی پاسخ می دهد که ویکتور من نظر دیگری دارم و زمان به نفع ماست. اوربان می گوید در پاسخ من گفتم ممنون مأموریت من تمام شد. درواقع به نظر می رسد که خطای محاسباتی زلنسکی این بود که گمان می کرد سکان کاخ سفید در دست دموکرات ها باقی می ماند و پس از بایدن هریس به حمایت از زلنسکی ادامه می دهد. در سوی دیگر زلنسکی بر این باور است که هرچه در این ماه های پایانی فضای جنگ را متشنج کند می تواند قدرت چانه زنی خود در مذاکرات را افزایش دهد.

به طور مثال روز یکشنبه این هفته ما شاهد بزرگ ترین حمله پهپادی به مسکو بودیم که به موجب آن ۳۴ پهپاد در آسمان مسکو سرنگون شد. اقداماتی که به نظر می رسد با حمایت بایدن روبه رو است و پس از آن جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید گفت دولت بایدن می خواهد تمام کمک های توافق شده با اوکراین را به مبلغ شش میلیارد دلار تا پیش از پایان دوره ریاست جمهوری بایدن (۲۰ ژانویه) به اوکراین ارسال کند.

همین تفاوت رویکرد میان ترامپ و بایدن ساده ترین مثالی است که می توان گفت ترامپ سیاست ضدروسیه در قالب جمهوری خواهان را دنبال می کند درحالی که بایدن و دموکرات ها بر سیاست روس هراسی تأکید دارند و با آمدن ترامپ می توانیم انتظار داشته باشیم که روابط از طیف دشمنی به رقابت گذار کند. ذیل این مفهوم دقیق تر می توان درباره مذاکرات صلح اوکراین میان روسیه و آمریکا سخن گفت. مذاکراتی که احتمالا نه فقط اوکراین بلکه موضوعات دیگری را نیز شامل شود و طرفین ذیل موضوع آتش بس و صلح پایدار در اوکراین تضمین های امنیتی را در دیگر موضوعات ردوبدل کنند. در این میان انتظار می رود با توجه به نزدیکی ایران و کره شمالی به روسیه طرف آمریکایی انتظاراتی دراین باره داشته باشد که در هفته های پیش رو بیشتر به آن خواهم پرداخت.

2323